مدلسازی پایداری خاکدانه ها بعنوان شاخصی از فرسایش پذیری خاک با استفاده از پارامترهای ژئومورفومتریک

پایداری خاکدانه ها یکی از مهم ترین خصوصیات فیزیکی و ساختمانی موثر بر میزان فرسایش پذیری خاک و انتقال رسوب می باشد. این پژوهش با هدف مدل سازی رگرسیونی پایداری خاکدانه ها در ارتباط با ویژگی های زودیافت خاک و توپوگرافی در حوضه ی آبخیز دهدز در شمال شرق استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت.  به منظور انجام این پژوهش خصوصیات توپوگرافیکی شامل ارتفاع، جهت شیب، سایه زنی، انحناء مسطح، انحناء قایم، انحناء حداکثر، جریان تجمعی، شاخص خیسی توپوگرافیکی و شاخص انتقال رسوب از مدل رقومی ارتفاع (DEM) با وضوح مکانی 30 متر استخراج گردیدند. همچنین پارامترهای پایداری خاکدانه ها، درصد کربن آلی و بافت خاک در کاربری های مرتع و جنگل به روش های استاندارد آزمایشگاهی اندازه گیری شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین پارامترهای ژیومورفولوژیکی و پایداری خاکدانه ها همبستگی معنی داری وجود داشت. همچنین نتایج مدل سازی بیانگر آن است که مدل های رگرسیونی در کاربری های مرتع و جنگل منطقه ی مورد مطالعه، به ترتیب 75 و 70 درصد از تغییرات مکانی پایداری خاکدانه ها را به کمک داده های توپوگرافی و ویژگی های خاک توجیه می نمایند. در حالی که مدل های خوشه بندی-رگرسیونی برای خوشه ی اول و دوم به ترتیب 77 و 82 درصد از تغییرات مکانی پایداری خاکدانه ها را در محدوده ی مورد مطالعه تبیین نمودند (RMSE خوشه اول و دوم بترتیب93/0 و 62/0 بود). در مجموع نتایج حاصله امکان استفاده از پارامترهای ژیومورفومتری را در برآورد پایداری خاکدانه ها تایید می نماید.