شناسایی عوامل موثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی در حوضه جنوبی آبریز دریاچه ارومیه: تحلیل رفتار بهره‏ برداران

امروزه از تغییر کاربری اراضی کشاورزی و عوامل تشدید کننده آن به عنوان یکی از چالش های زیست محیطی قرن اخیر نام برده می شود. در این میان، کشاورزی، وابسته ترین فعالیت به آن به شمار می رود. در نتیجه، برای درک بهتر موضوع باید ذی نفعان این عرصه را شناسایی کرد تا بتوان در مورد رفتار آن ها برنامه ریزی انجام داد. در جهت تحقق این امر، هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر رفتار کشاورزان نسبت به تغییر کاربری اراضی کشاورزی در حوضه جنوبی آبریز دریاچه ارومیه با استفاده از تحلیل تشخیصی بود. جامعه آماری تحقیق، شامل تمامی بهره برداران بخش کشاورزی منطقه بودند. از میان جامعه‏ ی آماری نمونه ‏ای به حجم 153 نفر در مرحله اول به صورت خوشه ای و سپس در مرحله دوم با استفاده از روش نمونه‏ گیری تصادفی انتخاب شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران پیش بینی گردید. ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه بود. برای تایید روایی پرسشنامه از متخصصان بهره گرفته آزمون کروسکال والیس نشان داد که تفاوت معنی داری در رفتار پاسخگویان نسبت به تغییر کاربری اراضی کشاورزی، برحسب سن، شرکت در دوره های ترویجی و میزان زمین کشاورزی افراد وجود دارد؛ اما تفاوت معنی داری در رفتار پاسخگویان به تفکیک میزان تحصیلات وجود نداشت. همچنین یافته های تحلیل تشخیصی نشان داد که عوامل اقتصادی، نظارتی و مدیریتی به ترتیببیشترینتاثیر و شرکت در دوره های ترویجینیزکمترین تاثیررابررفتار کشاورزان داشته است. با توجه به این نتایج توصیه می شود مسیولان بخش روستایی و کشاورزی با جذب سرمایه، شرایط را برای توسعه‎ی صنایع دستی و تولیدات مختلف روستایی از جمله فرآوری مواد کشاورزی و دامی مهیا نمایند. در نتیجه، کشاورزان و خانواده های آن ها می توانند یک درآمد مکمل برای هزینه های خانواده داشته باشند.