بررسی گستره تغییرپذیری دید افقی مناطق متاثر از رخدادهای گرد و غبار در استان یزد

شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی استان یزد، همواره این منطقه را در معرض توفان های سهمگین گرد و غبار و آلودگی هوا قرار داده است. کاهش میدان دید، اولین تاثیر آلودگی هوای ناشی از پدیده های جوی است. افزایش تراکم ذرات گرد و غبار همراه با کاهش شدید دید، تاثیر ناگواری بر سلامتی موجودات زنده، بخش های اقتصادی- اجتماعی و سامانه های حمل و نقل دارد. بنابراین، شناخت مناطق پرخطر برپایه کاهش میدان دید ناشی از گرد و غبار، برای مدیریت و حفظ سلامت ساکنان منطقه دارای اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی روند تغییرپذیری مکانی دید افقی مناطق درگیر با توفان های گرد و غبار در استان یزد است. به این منظور، مدل کمی دید افقی بر اساس ارتباط بین عمق نوری هواویزهای حاصل از سنجنده مودیس (AOD) با الگوریتم Deep Blue و داده های دید افقی ایستگاه های هواشناسی منطقه مورد بررسی، معرفی و نقشه دید افقی شش رخداد گرد و غبار در سال های 2015 تا 2017 به روش کریجینگ پهنه بندی شد. نتایج ارتباط معنی داری را در سطح 99% بین AOD و داده های دید افقی نشان داد. دامنه کمی مقدارهای AOD در شش رخداد مورد بررسی از 0/1 در مناطق بدون گرد و غبار تا 1/9 در مناطق با گرد و غبار شدید، و مقدار دید افقی متناظر با مقدارهای مذکور، از 64 متر در مناطق واقع در کانون های گرد و غبار تا 19951 متر فراتر از کانونهای مذکور، برآورد شد. بنابراین، در تصاویر با مقدار AOD بیش از 0/8، مقدار دید افقی به کمتر از 1000 متر کاهش می یابد. نداشتن محدودیت مکانی در تعیین گستره دید افقی و شناسایی مناطق تحت تاثیر رخدادهای گرد و غبار از مزایای مدل کمی دید افقی و پهنه بندی آن است. براساس نقشه کاربری/ پوشش اراضی استان یزد، عرصه های معدنی و ساختمانی، جاده های خاکی، تپه های ماسه ای، مراتع فقیر و بدون پوشش، موثرترین عامل افزایش تراکم گرد و غبار و کاهش دید در مسیر توفان های استان است.