تعیین مکانهای مناسب احداث سدزیرزمینی برای مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک

مکان یابی اولین و مهمترین مرحلi در اجرای طرح های منابع طبیعی است. مکانیابی از نظر هیدرولوژیک و اقتصادی- اجتماعی دارای اهمیت است و می تواند در کاهش هزینه و زمان برای تعیین محل های مناسب برای ساخت سد زیرزمینی تاثیر زیادی داشته باشد. سد زیرزمینی از سازه هایی است که مخزن آن در زیرزمین است و استحصال آب از آن به شرایط توپوگرافی و زمین شناسی منطقه بستگی دارد. در پژوهش حاضر برای مکانیابی سد زیرزمینی در حوزه آبخیز کجبید-بالاقلی شهرستان گرمه استان خراسان شمالی از مدل تصمیم گیری ARAS و سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. ابتدا، محل های مناسب با استفاده از روش حذفی و براساس معیارهای رتبه آبراهه، شیب، زمین شناسی، کاربری اراضی، گسل، قنات و چشمه تعیین شد. در ادامه برای اولویت بندی معیارهای کمیت آب، کیفیت آب، شیب مخزن، نفوذپذیری مخزن، عمق مخزن، سطح مخزن، ارتفاع سازه، طول سازه، تکیه گاه، نیاز آبی و دسترسی به سازه از روش تحلیل سلسله مراتبی کمک گرفته شد. در پایان از روش تصمیم گیری ARAS برای اولویت بندی مکان های مناسب استفاده شد. معیار کمیت آب با اهمیت نسبی 0/23 بیشترین و معیار تکیه گاه سد زیرزمینی با اهمیت نسبی 0/02  کمترین امتیاز را از دیدگاه کارشناسان به دست آوردند. محل های مناسب ساخت سد زیرزمینی تعیین شده در روش حذفی برپایه معیارها اولویت بندی شد. نتایج نشان داد محل A با 0/36=Si و 1=Ki بهترین گزینه و در اولویت اول قرار گرفت.