نگرش زیبایی شناختی به موتیف اسلیمی در هنر اسلامی با توجه به زیبایی آزاد و پیوسته کانت

کانت به دقت یک انشعاب برای زیبایی شناسی ذوقی در نظر گرفت که مستقل و خودمختار است و به طور مستقیم از عرصه علاقه های نظری و عملی، حسی و از امر مطبوع و خیر متمایز است. او دو نوع زیبایی آزاد و وابسته را از هم متمایز کرد و بیان زیبایی وابسته در حکم زیبایی شناختی را نمادی از مفاهیم اخلاقی در نظر گرفت. وجه نظر زیبایی شناس هنگام بیان حکم محض ناظر به طرح و ترکیب بندی صرف به شمار می آمد و حکم زیبایی شناختی غیرمحض با دقت در مواد آزاد یا رنگ ها و صداها و اشکال ساخته می شد. در این صورت مفاهیم اخلاقی به عنوان نمادی از زیبایی محض به عنوان محمول حکم بیان می گردند. در نظر کانت، زیبایی فی نفسه نقوش اسلیمی در زمره اطلاق مفاهیم فاهمه و نیز شناخت نظری نبود؛ اما آیا طبقه بندی کانت از اسلیمی به عنوان زیبایی آزاد، می تواند بستری مناسب برای دیگر رویکردها و نگرش ها به هنر اسلامی فراهم آورد؟ خود واقعه زیبایی محض برآمده از هماهنگی پیشین بنیاد فاهمه و مخیله به منزله بستری برای ورود به رویکردهای دیگر محسوب می شود؛ به علاوه پشتیبان و عمق دهنده به آرای افرادی محسوب می شود که خواهان برطرف کردن نقصان های روش شناختی مختلف سنت گرا، عرفانی و نمادین هستند