توکسینولوژی کرم های زهرآگین دریایی؛ یک مقاله مروری

با وجود توزیع گسترده کرم های زهرآگین دریایی در سراسر گیتی، اما مطالعات ساختاری و توکسینولوژی زهر آن ها، هنوز محدود است. این مطالعه با هدف بررسی سمیت کرم های دریایی زهراگین انجام گردید. تماس با تارهای کرم های دریایی کلویه فلاوا و سیپونکولا، موجب التهاب دردناک پوست می گردند. بسیاری از گونه های نمرتین ها، با یک پروبوسیس منعطف و موکوس غلیظی در سطح پوست خود، قربانی خود را شکار می کنند. آن ها اخیرا، به سه گروه پالیونمرتا، پیلیدیوفورا و هاپلونمرتیا، طبقه بندی گردیده اند. توکسین های آن ها شامل سه گروه اصلی پپتیدها، آلکالوییدهای پیریدینی و تترادوتوکسین و مشتقات آن ها هستند. ترکیب نیکوتینوییدی آمفیپورین، آنابازیین و مشتقات آن، نمرتلین و آنابازین، از توکسین های آلکالوییدی هستند. آن ها به طور انتخابی گیرنده های نیکوتینی، به ویژه گیرنده های نوع α-7 را تحریک می نمایند. نمرتین ها، انواع توکسین های پپتیدی را تولید می نمایند. برجسته ترین فعالیت "سربراتولوس توکسین های" A-I تا A-IV، فعالیت همولیتیک می باشد. سیتوتوکسین A-III، با تشکیل فرم های تترامری در غشاء بسیاری از سلول های مختلف و ایجاد منافذ بزرگ، آن ها را بسیار نفوذپذیر می کند. توکسین، در غلظت های زیر لیزکنندگی، موجب مهار پروتئین کیناز C و کانال های سدیمی و کلسیمی انتخابی کاتیونی دریچه ولتاژ در سیستم های عصبی و قلبی- عروقی می گردد. از چهار پروتئین اصلی "سربراتولوس توکسین های B-IV-B-I"، به نظر می رسد که توکسین B-II، سمی ترین ترکیب باشد. سنجش عصاره لینیوس نشان داد که آن ها در واقع زهری تر از عصاره های سربراتولوس هستند. آلفا و بتا- نمرتیدها، به ترتیب مربوط به خانواده سه و شش کیلو دالتونی نوروتوکسین ها هستند. نمرتید α-1، یک توکسین بی نهایت قدرتمند در برابر کانال سدیمی دریچه ولتاژ (VGSC می باشد. ژن توکسین های فراوانی در ژنوم و ترانسکریپتوم های نمرتین ها پیش بینی یا کشف شده اند. از برجسته ترین ژن توکسین ها، توالی پلانسیتوکسین-1، پپتید استیکوداکتیلا توکسین (Shk toxin)، اس ای- سفالوتوکسین، توکسین تشکیل دهنده منفذ β آیرولیزین و چندین توالی مرتبط با نوروتوکسین نظیر دلتا اکتیتوکسین-Amc1a، پریویتلین -2، مو-ترافتوکسین-Hhn2a 4 و توریپپتید Gsg9.2، توالی های مختلف آلفا- و بتا- نمرتید (آنالوگ های B- نوروتوکسین) و پاربورلیزین بودند. به احتمال زیاد، پاربورلیزین ها به همان خانواده سیتوتوکسین های AI تا AIV تعلق دارند. مطالعه بر روی توکسین های این زیستمندان دریایی، می تواند پروب های مفیدی را برای بررسی گیرنده ها، کانال های یونی و حتی مکانیسم های ایمنی ذاتی نسبت به ویروس های عفونی، انگل ها و سایر میکروب ها فراهم نماید.