ارتباط بین تغییرات کاربری اراضی و تولید رواناب (Water Yield) در حوزه آبخیز گرگان رود

در دهه های اخیر تغییرات شدید کاربری اراضی در استان گلستان باعث کاهش میزان چشم گیری از جنگل های هیرکانی شده است. در بررسی این تغییرات از نقشه های پوشش سرزمین حاصل از طبقه بندی تصاویر ماهواره ای لندست (سنجنده TM) مربوط به سال های 1984، 2012 و 2016 به عنوان ورودی مدل ساز تغییر سرزمین (LCM)، برای تحلیل و نیز پیش بینی تغییرات پوشش سرزمین در سال 2030 استفاده شد. به منظور برآورد صحت مدل سازی از آماره های عملکرد نسبی (ROC)، نسبت موفقیت به هشدار خطا و عدد شایستگی استفاده شد. در ادامه به بررسی نقش تغییر کاربری اراضی در تولید رواناب حوزه آبخیز به عنوان یکی از خدمات اکوسیستمی پرداخته شد. نتایج بیانگر صحت بالای شبکه عصبی مصنوعی با میزان ROC برابر 949/0، نسبت موفقیت به هشدار خطا 57 درصد و عدد شایستگی 11 درصد بود. نتایج مدل سازی تغییرات کاربری اراضی نشان داد از سال1984 تا 2012 بیشترین تغییرات مربوط به کاهش پوشش جنگلی بوده است. مدل سازی این روند با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی نشان داد از سال 2016 تا 2030 در حدود 30361 هکتار از سطح پوشش جنگلی کاسته خواهد شد. نتایج بررسی تولید رواناب نشان داد، میزان رواناب در کل حوزه، مخصوصا در قسمت شرق و شمال شرق حوزه که بیشترین تغییرات کاربری هم در این مناطق رخ داده- افزایش یافته است. این افزایش در میزان رواناب بر اثر تغییر کاربری اکوسیستم جنگلی به کاربری کشاورزی در این مناطق صورت گرفته است. نتایج این مطالعه، درک ما را از پیامدهای هیدرولوژیکی تغییرات کاربری زمین بهبود می بخشد و دانش مورد نیاز را برای توسعه و مدیریت مناسب زمین به منظور پایداری و بهره وری در حوزه آبریز گرگان رود فراهم می کند.