برآورد و مقایسه ارزش اقتصادی کارکردهای حفاظتی و بوم گردی حوزه آبخیز لاسم، استان مازندران

اکوسیستم های طبیعی همچون مراتع، دارای کارکردها و پتانسیل های اقتصادی قابل توجهی هستند که لزوم توجه به آنها در راستای دستیابی به توسعه ی پایدار اقتصادی در کشوری همچون ایران ضروری است. بر این اساس، هدف این پژوهش آن است که ارزش تفرجی کارکردهای تفریحی و حفاظتی مراتع ییلاقی حوزه آبخیز لاسم در شهرستان آمل استان مازندران به مساحت 1335 هکتار را از طریق برآورد میزان تمایل به پرداخت افراد تعیین نماید. برای همین منظور، از روش ارزش گذاری مشروط، پرسش نامه انتخاب دوگانه و الگوی کیفی لاجیت استفاده شد. برای اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت افراد از مدل لاجیت استفاده شده است. بر اساس روش حداکثر درست نمایی، پارامترهای مدل برآورد شده است. تعداد پرسشنامه برآورد شده برای این تحقیق 230 عدد بود که در بازه ی زمانی یکساله (96-97) تکمیل گردید. نتایج حاصل از الگوی لاجیت ارزش های بوم گردی و حفاظتی نشان داد، در هر دو برآورد، تاثیر متغیرهای پیشنهاد قیمت و تحصیلات در سطوح 5 و یک درصد احتمال خطا اثر معنی داری بر میزان تمایل به پرداخت داشتند. بعد از تخمین پارامترهای مدل نیز میانگین تمایل به پرداخت هر خانوار بازدیدکننده در هر بازدید برای حفاظت از مراتع ییلاقی لاسم 44526 ریال و برای استفاده بوم گردی 85012 ریال برآورد گردید. ارزش سالانه بوم گردی و حفاظتی هر هکتار از منطقه گردشگری لاسم به ترتیب، 2183445 ریال و 1143524 ریال محاسبه شد. ارزش کل سالانه تفریحی و حفاظتی مراتع ییلاقی لاسم نیز به ترتیب معادل 9/2 میلیارد ریال و 5/1 میلیارد ریال برآورد شد. میزان تمایل به پرداخت تقریبا 2 برابری بازدیدکنندگان برای ارزش تفریحی نسبت به ارزش حفاظتی نشان دهنده آن است که در صورت عدم استفاده مستقیم بازدیدکنندگان از این منطقه جهت تفریح، تمایل کمتری جهت پرداخت خواهند داشت. از طرفی ارزش پایین حفاظتی منطقه در مقایسه با ارزش تفریحی آن، ناشی از ناآگاهی و بی توجهی افراد نسبت به خدمات محیطی این منطقه می باشد. لذا، چنان چه سیاست گذاری های محیط زیست با آموزش و اطلاع رسانی مناسبی همراه شوند، اثری دو چندان خواهند داشت. بنابراین، توجه به آموزش و تبلیغات آموزشی به منظور ترغیب افراد به حفظ محیط زیست منطقه، بسیار حایز اهمیت خواهد بود.