بررسی ریخت سنجی آرایه های فرو گونه ای دو گونه تنگرس .Rhamnus cathartica L و .Rhamnus pallasii Fisch. & C. A. Mey از تیره Rhamnaceae در شمال ایران

چکیده در پژوهش حاضر، مطالعه های ریخت شناسی آرایه های فروگونه ای دو گونه Rhamnus cathartica و Rhamnus pallasii، در شمال و شمال شرق ایران انجام شدند. به منظور درک درست روابط بین گونه ای و تعیین ارزش تاکسونومیکی صفت ها با ثبت اطلاعات ریخت شناسی، 58 صفت شامل 26 صفت کمی و 32 صفت کیفی اندازه گیری شدند؛ سپس با استفاده از روش تاکسونومی عددی از تحلیل های مولفه های اصلی و خوشه بندی بهره گیری شد و روابط بین آرایه های فروگونه ای مشخص شدند. مهم ترین صفت های کیفی برای جدایی گونه ها و آرایه های فروگونه ای در مطالعه حاضر، شکل برگ و رنگ میوه است. براساس نتایج، تنوع درون گونه ای Rh. pallasii به سه زیرگونه تایید شد. و در گونه Rh. cathartica، صفت های مشاهده شده در تفکیک دو واریته موثر نبودند. تنها جمعیت Rh.× spathulifolia از تپه های ماسه ای سواحل شمالی ایران جمع آوری شد و با توجه به تفاوت آن با دو گونه دیگر ازنظر صفت های مشاهده شده در ریخت شناسی مانند رنگ شاخه جوان، شکل پهنک برگ، بدون کرک بودن سطح بالایی و زیری برگ، رنگ میوه نارس، Rh. × spathulifolia نمی توان آن را هیبرید در نظر گرفت، بلکه باید آن را گونه ای کامل و مستقل تعریف کرد.