ژئواکونومی و نظم منطقه ای (نوردیک، شرق آسیا، و خاورمیانه)

در دو سده گذشته، به واسطه تفوق حوزه ژیوپولتیک، مسایل ژیواکونومیک نیز متاثر از آن و به عنوان یکی از زیرشاخه های آن شناخته شده است و خصوصا در ایران و از جانب جغرافی دانان سیاسی به عنوان یکی از زیرسیستم های سیاست جغرافیایی قلمداد شده است. این درحالی است که ژیواکونومی یکی از حوزه های مجزا با ژیوپولتیک محسوب می شود و در مفاهیم و روش شناسی دو مسیر متفاوت از یک دیگر را طی می کنند. این موضوع وقتی با ملاحظات مربوط به نظم منطقه ای نیز مرتبط می شود با آسیب پذیری ژیوپولتیک و ناتوانی آن در تحلیل بسیاری از موقعیت های هم گرایانه و واگرایانه هم راه می شود، به نحوی که بسیاری از کسانی که در بستر ژیواکونومی به مطالعات و تحقیقاتی دست زده اند معتقدند که نظم ژیواکونومیک با نظم ژیوپولتیک متفاوت است (اگر متباین نباشد). این موضوع را می توان با مطالعه مقایسه ای بین سه منطقه «خاورمیانه»، «جنوب شرق آسیا»، و «نوردیک» مشاهده کرد. سوال این است که چگونه ژیواکونومی وضعیت اخیر نظم منطقه ای در سه حوزه منطقه ای نوردیک، جنوب شرق آسیا، و خاورمیانه را صورت بندی می کند؟ فرضیه ای که در این جا می توان به آن اشاره کرد این است که باتوجه به متغیرهای الگویی کانتوری و اشپیگل، حوزه ژیواکونومیک منطقه نوردیک (کشورهای سوید، نروژ، دانمارک، فنلاند، و ایسلند) واحد منطقه ای ژیواکونومیک، منطقه جنوب شرق آسیا به سمت تکامل هم گرایی با تکیه بر هویت جاذب و منطقه خاورمیانه منطقه ژیواکونومیک واگرایانه را تجربه می کند. این مقاله ضمن بررسی ابعاد مفهومی و نظری به سراغ بررسی جایگاه ژیواکونومی بعد از فروپاشی نظم دوقطبی خواهد رفت و مولفه های تعیین کننده و تاثیرگذار ژیواکونومی را در شکل دهی به نظم منطقه ای، باتوجه به نظرات دو اندیشمند روابط بین الملل، یعنی کانتوری و اشپیگل، درخصوص هم گرایی و واگرایی بررسی خواهد کرد و تاثیر تعیین کننده اقتصاد بر شکل دهی به امنیت و تغییر پارادایمی از ژیوپولتیک به ژیواکونومی را در قوام و دوام نظم منطقه ای در سه منطقه نوردیک، جنوب شرق آسیا، و خاورمیانه واکاوی می کند.