ارزیابی زیستی پراکنش جلبک های سنگ زی؛ رویکردی کاربردی در پایش کیفیت آب رودخانه ها (مطالعات موردی در رودخانه های بوژان و خرو)

هم زمان با توسعه فعالیت های صنعتی و کشاورزی و کاهش کمی و کیفی منابع آب، ارزیابی کیفیت آب های سطحی اهمیت روز افزونی یافته است. با توجه به محدودیت های روش های متداول، به منظور ارزیابی کیفیت آب های سطحی می توان از روش های جایگزین استفاده نمود. به عنوان مثال، پایش زیستی به کمک جوامع جلبکی، شاخص مناسبی برای ارزیابی کیفیت منابع آب سطحی هستند. لذا در مطالعه حاضر رابطه بین جمعیت جلبک های سنگ زی و غلظت باقی مانده های مواد مغذی نظیر نیترات، نیتریت، فسفات، سولفات و آهن در رودخانه های بوژان و خرو از توابع شهرستان نیشابور در خلال سال های 1396 تا 1397 تعیین شد. شاخص کیفیت IRWQISC برای رودخانه بوژان و خرو در سال های مورد مطالعه به ترتیب، 03/50، 65/66 و 66/47، 69/55 محاسبه شد که در محدوده متوسط تا نسبتا خوب قرار گرفت. اختلاف معنا داری در غلظت آلاینده هایی نظیر آهن و فسفات در رودخانه بوژان به ثبت رسید. منشا احتمالی ترکیبات آهن می تواند پساب باغات روستای بوژان باشد. این باغات با کود سکوسترن آهن به صورت غیرعلمی کوددهی شده اند. با توجه به نقش این عوامل در تحریک رشد جوامع جلبکی، میزان پراکنش جلبک های سنگ زی در رودخانه بوژان به مراتب بیشتر از رودخانه خرو مشاهده شد. بنابراین بررسی تغییرات جوامع جلبکی به عنوان یک شاخص نشانگر زیستی مناسب می تواند برای ارزیابی و پیش بینی حضور باقی مانده هایی از جمله فسفات و آهن در منابع آبی مفید باشد. نتایج این تحقیق امکان مدیریت دقیق تر توصیه های کودی باغات و همچنین پساب ورودی به رودخانه را به کمک مطالعه پراکنش جوامع جلبکی فراهم می آورد.