ویژگی‏ های سنگ‏ نگاشتی و زمین شیمیایی الیوین بازالت‏ های خاور نهبندان و چاه چوچو (پهنه زمین درز سیستان، خاور ایران)

الیوین بازالت‏ های خاور نهبندان و چاه چوچو به دو سری ماگمایی آلکالن سدیک و تحولی تعلق دارند. الیوین بازالت‏ های تحولی در مقایسه با الیوین بازالت‏ های آلکالن از MgO، SiO2</sub>، Ni، Cr، Ba، Th، Pb و U غنی‏ تر و از TiO2</sub>، FeOt</sub>، REE‏ و HFSE‏ تهی‏ تر هستند. مقدار بالای MgO، Mg#، Ni و Cr در بازالت‏ های تحولی (به ترتیب 8/13 درصدوزنی، 77، 531 و 860 ppm) نشان دهنده نزدیکی ترکیب شیمیایی آنها به ماگمای اولیه است که با پریدوتیت گوشته‏ ای در تعادل بوده است؛ اما در بازالت‏ های آلکالن، این مقدارها (به ترتیب 3/8 درصدوزنی، 59، 155 و 176 ppm) از ترکیب یک ماگمای اولیه کمی فاصله دارند. برپایه ویژگی های سنگ‏ نگاشتی و زمین شیمیایی، بازالت‏ های تحولی شاید دچار فرایندهای جدایش بلورین و آلایش پوسته‏ ای شده‏ اند؛ اما بازالت‏ های آلکالن شاید تنها دچار فرایند جدایش بلورین شده باشند. غنی شدگی سنگ‏ ها از LREE‏ نسبت به HREE‏ و نیز LILE‏ نسبت به HFSE و شباهت الگوهای REE و عنکبوتی آنها به OIB نشان دهنده جدایش آنها از گوشته ای سست کره ای- سنگ کره ای و غنی شده هستند. برپایه الگوسازی انجام شده، پیدایش ماگمای سازنده بازالت‏ های آلکالن پیامد نزدیک به 7 درصد ذوب بخشی گوشته ای سست کره ای با ترکیب لرزولیت گارنت‏ دار بوده است. پیدایش ماگمای سازنده بازالت‏ های تحولی نیز پیامد 7 تا 15 درصد ذوب بخشی گوشته سنگ کره ای دگرنهاد و در مرز سست کره و سنگ کره ، با ترکیب لرزولیت گارنت‏ دار و لرزولیت اسپینل‏ دار به نسبت نزدیک به 50 -50 درصد بوده است.