اثرات کشندگی و زیرکشندگی روغن‎ های معدنی، پالیزین و بوپروفزین روی کفشدوزک شکارگر Cryptolaemus montrouzieri (Col.: Coccinellidae)

کفشدوزک Cryptolaemus montrouzieri Mulsant از شکارگران مهم شپشک های گیاهی محسوب می شود. در این تحقیق، اثر سه ترکیب در غلظت توصیه شده و نصف این غلظت، در 9 تیمار شامل؛1 و 2-روغن معدنی امولسیون شونده (EC) 5/0 و یک درصد، 3 و 4- روغن امولسیون غلیظ (مایونز) 5/0 و یک درصد، 5 و 6- صابون حشره کش پالیزین 25/1 و 5/2 در هزار، 7 و 8- بوپروفزین 25/0 و 5/0 در هزار و 9- آب (شاهد) روی این شکارگر بررسی شد. تیمارها روی مرحله تخم به روش غوطه وری و روی لاروهای سن چهارم و حشرات کامل به صورت پاشش مستقیم روی نهال های آلوده به شپشک آردآلود بعد از رهاسازی کفشدوزک، اجرا شدند. روغن مایونز (یک درصد) کاهش 4/43 درصدی روی تفریخ تخم تیمار شده در مقایسه با شاهد ایجاد کرد. تیمار بوپروفزین 5/0 در هزار روی لاروهای سن چهارم و کفشدوزک های نر و ماده به ترتیب 6/36، 5/35 و 40 درصد تلفات معنی دار نسبت به شاهد ایجاد کرد. میانگین طول عمر در ماده های تیمار شده با بوپروفزین 5/0 در هزار (9/30 روز) در حدود 8/2 برابر کمتر از شاهد (8/87 روز) و میانگین تعداد تخم (1/26 عدد) در حدود یک چهارم میانگین تعداد تخم در شاهد (114 عدد) بود. بر اساس استاندارد IOBC، روغن مایونز 5/0 درصد (E=24.6) در گروه بی خطر (گروه یک)، بوپروفزین 5/0 در هزار (E=84.1) در گروه با خطر متوسط (گروه سه) و بقیه ترکیبات در گروه با خطر جزیی (گروه دو) طبقه بندی شدند. ترکیبات مذکور در نصف غلظت توصیه شده نسبت به غلظت توصیه شده اثر سوء کمتری روی ویژگی های آزمایش شده داشتند. بنابراین می توان از نصف غلظت توصیه شده ترکیبات مورد آزمایش در تلفیق با کفشدوزک C. montrouzieri در برنامه های مدیریت کنترل شپشک های آردآلود و بالشک در باغ های مرکبات بهره برد.