تفکر مجدد در مورد دیسیپلین های علمی: پیشنهاد الگوی چند لایه ای دیسیپلین علمی

دیسیپلین ها حوزه های دانشی هستند که به واسطه مجموعه ای از مفروضات فلسفی و نظریه های بنیادین بهم پیوند می خورند و موجب شکل گیری مرزهای ساختگی در مسیر کسب معرفت نسبت به پدیده های طبیعی می شوند. مطالعه حاضر با هدف تبیین ماهیت دیسیپلین علمی با مروری بر تعاریف دیسیپلین و پیشنهاد الگوی چند لایه ای انجام شد.

در این مقاله از استراتژی مرور نقادانه کارنول و دالی (Carnwell and Daly) برای سنتز مدل نظری استفاده شد. مفاهیم کلیدی در موضوع مورد پژوهش در پایگاه های اطلاعاتی مرتبط گوگل اسکولار ((Google Scholar، اریک (Eric)، پاب مد سنترال (Pubmed Central) تا سال 2018میلادی با کلید واژه های، دیسیپلین علمی، حوزه های علمی، حوزه های دانشی، مرزهای دیسپلین، جستجو شد.

در این مطالعه، با مرور، ادغام و تعمیم دیدگاه ها و تعاریف مختلفی که از دیسیپلین ارایه شده است، مدلی چندلایه از دیسیپلین علمی ارایه شد. این مدل شامل 13 لایه اصلی و 37 لایه فرعی است. هر یک از این لایه ها، یکی از ساحت های دیسیپلین های علمی را مشخص می کند.

شناخت اجزای زیر سازه های دیسیپلین به تبیین و روشن سازی فرایند شکل گیری رشته های علمی کمک می نماید و چارچوب مفیدی جهت ارزیابی و توسعه ی میان رشته گی مهیا می سازد.