شاخص های عدالت در سلامت و تعیین کننده های اجتماعی آن

رسیدن به هدف سلامت برای همه یا پوشش همگانی سلامت بدون تحقق عدالت در سلامت میسر نیست. عدالت در سلامت به معنی کاهش یا حذف آن دسته از نابرابری های سلامت است که قابل اجتناب می باشند و در واقع این عوامل در بین اقشار جامعه به صورت ناعادلانه توزیع شده اند. در این مقاله، مهم ترین عوامل مرتبط با عدالت در سلامت و نیز شاخص های آن ارایه می شود.

69 شاخص که با همکاری نهادهای مرتبط تبیین شده و به تایید ریاست محترم جمهور رسیده اند، معرفی شده اند.

مهم ترین این عوامل عبارتند از: فقر، تبعیض، نداشتن شغل مناسب، نداشتن درآمد کافی، بی سوادی و کم سوادی، نداشتن مسکن و محل کار مناسب، عدم برخورداری از محیط زیست پاک و ایمن، عدم برخورداری از خدمات سلامت کارآمد و قابل تحمل از نظر هزینه، عدم مراعات اخلاق حرفه ای و اسلامی و پاسخگویی در فرآیند دریافت خدمات سلامت، حکمرانی نامناسب در نظام سلامت، عدم برخورداری از امنیت و ایمنی غذایی، عدم برخورداری از حمایت های اجتماعی و عدم برخورداری از امکان استفاده از حمل و نقل مناسب.
بدین ترتیب در ارزیابی عدالت در سلامت و از آن مهم تر اقدام برای کاهش یا رفع بی عدالتی لازم است شاخص های اندازه گیری عدالت در سلامت علاوه بر عرصه سلامت، عرصه های تعیین کننده های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را نیز شامل شود و به تفکیک متغیرهایی چون جنس، محل سکونت، گروه های اقتصادی و اجتماعی و غیره بیان شوند تا با مشارکت مردم و همکاری سایر نهادهای دولتی و غیردولتی بتوان به کاهش یا رفع آن اقدام کرد.

از 69 شاخص مصوب، 38 شاخص مربوط به حیطه سلامت، 12 شاخص مربوط به حیطه محیط فیزیکی و زیرساخت، 10 شاخص مربوط به توسعه اجتماعی و انسانی، 4 شاخص مربوط به توسعه اقتصادی و 5 شاخص در ارتباط با حکمرانی مناسب می باشد. به امید به کارگیری این شاخص ها در سطح شهرستان و کاهش نابرابری ها در سلامت ضمن ارتقای مستمر آن ها