تحلیل عدم قطعیت و دقت روش های برآورد ضریب پخشیدگی طولی در رودخانه ها

ضریب پخشیدگی طولی یکی از مهم ترین پارامترهای مدل سازی کیفی در رودخانه ها به حساب می آید. روش های متعددی جهت برآورد این پارامتر ارایه شده است که جهت تعیین کارایی آن ها عمدتا از معیارهای آماری دقت و خطا استفاده شده است که به تنهایی نمی تواند به عنوان معیار مقایسه روش های مختلف مورد استناد قرار گیرد. بر همین اساس در این تحقیق به منظور ارزیابی کارایی روش های مختلف برآورد ضریب پخشیدگی از قبیل: دنگ و همکاران (2001)، کاشفی پور و فالکونر (2002)، ساهین (2014)، ژنگ و هوای (2014)، M5 و برنامه ریزی ژنتیک، تلفیقی از معیارهای عدم قطعیت در کنار شاخص های آماری دقت و خطا مورد استفاده قرار گرفت. جهت بررسی میزان عدم قطعیت روش های مختلف برآورد ضریب پخشیدگی طولی از رویکرد تحلیل فاصله استفاده گردید. به این منظور برای داده های واقعی گزارش شده در تحقیقات قبلی، در ازای فرض  عدم قطعیت در مقادیر اندازه‌گیری شده پارامترهای مستقل، باند تغییرات محتمل ضریب پخشیدگی طولی محاسباتی برای روش های مختلف به دست آمد. سپس، براساس مقایسه مقادیر واقعی ضریب پخشیدگی طولی که از منابع معتبر استخراج شده است، نسبت به موقعیت باندهای عدم قطعیت محاسباتی، 10 شاخص عدم قطعیت و دقت برای هر روش برآوردکننده محاسبه گردید. در ادامه، برای تعیین مناسب ترین روش برآورد ضریب پخشیدگی طولی با در نظرگرفتن عدم قطعیت نسبی کمتر و دقت نسبی بیشتر، کارایی روش ها با سه مدل تصمیم‌گیری چند معیاره شامل CUI، TOPSIS و VIKOR و پس از وزن دهی به 10 شاخص عدم قطعیت – دقت به روش وزن دهی  که یک روش مبتنی‌بر وزن دهی ذهنی بوده و نسبت به روش AHP از محاسبات کمتری برخوردار می باشد، ارزیابی گردید. نتایج روش های تصمیم گیری چند معیاره، مطابقت بالایی با یکدیگر داشته به گونه ای که مدل ریاضی دنگ و همکاران و مدل تجربی ژنگ و هوای با داشتن حداکثر مقادیر CUI و شاخص های TOPSIS و کمترین مقادیر VIKOR از بهترین کارایی برخوردار بوده اند.