مطالعه تطبیقی ساختار کالبدی خانه های سنتی دوره قاجار؛ نمونه موردی: 1 شهر تهران و تبریز

خانه ها از جمله مهمترین گونه های معماری هستند که تحوالت اجتماعی و فرهنگی جامعه در آنها قابل مشاهده است. دوره قاجار از مهمترین اعصار تاریخی ایران است که تغییر عمده در معماری و شهرسازی آن رخ داده است. این دگرگونیها با کاهش تدریجی مبانی گذشته و نیل آن به سوی مفاهیم جدید در حوزه معماری مسکونی بوده است. به گونه ای که ساختار هم گون و یکپارچه خانه های سنتی را به عرصه چالش میان سنت و تجدد و ابزار تفاوتها و تمایزات طبقاتی مبدل نمود. این پژوهش با رویکرد کیفی و در دو بخش، تاریخی-تفسیری و نیز قیاسی به بررسی اجمالی نظام ساختار کالبدی حاکم بر معماری عمارتهای تهران و تبریز، پرداخته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که معماری مسکونی قاجار در گذر از جهان سنت به تجدد، با استقرار برونگرایی به جای درونگرایی و اعمال تغییرات کالبدی و فضایی و تزیینات معماری، تحولی عظیم را پشت سرنهاده است. این تغییرات، تحت تاثیر رویکردها و عوامل مختلف نظری و اجتماعی در بخشهای مختلف ایران متفاوت بوده، به گونهای که نمود تجدد و فرهنگ غربی در خانه های تهران بیشتر از تبریز بوده است.