شناسایی عوامل موثر بر نسبت مالیات بر ارزش افزوده به تولید ناخالص داخلی با تاکید بر حد آستانه ثبت نام

امروزه مالیات بر ارزش افزوده نقش مهمی در اقتصاد کشورها دارد و در بسیاری از کشورها، بیش از نیمی از کل درآمدهای مالیاتی را تشکیل می دهد. بررسی های آماری ده سال گذشته نشان می دهد که این نوع مالیات نه تنها در ایران بلکه در تمامی کشورهای جهان روندی رو به افزایش دارد به طوری که نسبت وصولی های این مالیات ها به GDP در کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و ایران به ترتیب 12، 4 و 14/3 درصد است. با توجه به این مشاهده، سوال اصلی این است که چه عواملی می تواند این نسبت های متفاوت مالیات بر ارزش افزوده به GDP در کشورهای مختلف را توضیح دهد؟ در این مقاله ضمن شناسایی مهم ترین عوامل تعیین کننده نسبت مذکور، روی مفهوم «حد آستانه ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده» تمرکز می شود. بدین منظور، داده های 48 کشور طی دوره زمانی 2008 تا 2017 جمع آوری شده و با استفاده از روش  EGLSمدل اقتصادسنجی برآورد شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل حاکی از آن است متغیرهای موهومی نرخ صفر و صادرات نفت کشور با نسبت درآمدهای مالیاتی به GDP رابطه ای منفی و سایر متغیرها با این نسبت رابطه ای مثبت داشته اند. یافته های مقاله نکات مهمی را در خصوص وصول درآمدهای مالیات بر ارزش افزوده به دست می دهد، نخست آن که حد آستانه ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده سبب افزایش درآمدهای مالیات بر ارزش افزوده می شود. دوم آن که دولت باید از مالیات بر ارزش افزوده به عنوان یکی از منابع اصلی افزایش درآمدها، به خصوص به دلیل تحریم ها طی سال های اخیر استفاده کند. همچنین مطالعه حاضر حاوی این پیام سیاستی است که حد آستانه خصوصا در قانون مالیاتی باید تحت بررسی جدی قرار گیرد.