بررسی کیفی و کمی آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی در گیاهان دارویی عرضه شده در عطاری ها

آلکالوییدهای پیرولیزیدین، گروهی از ترکیبات شیمیایی هستند که در خانواده های مختلف گیاهی به عنوان متابولیت های ثانویه مشاهده می شوند. این ترکیبات می توانند مشکلات مختلفی مانند آسیب های کبدی، کلیوی و ریوی ایجاد کنند و وجود آن ها در محصولات گیاهی عطاری ها خطر آسیب دیدگی را افزایش می دهد. بنابراین هدف از این مطالعه  ارزیابی کمی و کیفی آلکالوییدهای پیرولیزیدین در گیاهان دارویی عطاری های شهرستان ساری بود.

مواد و روش ها:

 126 نمونه گیاهی از عطارهای ساری در سال 1397 جمع آوری شد. برای ارزیابی کیفی به صورت آزمایشگاهی از معرف ارلیخ استفاده شد، سپس از کروماتوگرافی گازی  برای شناسایی و کمیت آلکالوییدها استفاده شد.

یافته ها: 

در آزمایشات عصاره گیاه Echium amoenum حاوی 61/6 درصد سوپینین و 83/12 درصد یوروپین و فاقد هلیوترین تشخیص داده شد. عصاره گیاه Malva sylvestris دارای 68/31 درصد هلیوترین و 54/3 درصد یوروپین تشخیص داده شد و فاقد سوپینین بود. عصاره گیاهان Helicteres isora، Melissa officinalis، Triticum sp.، Rosmarinus officinalis به ترتیب حاوی 81/11، 16/22 ،17/10 و 33/5 درصد سوپینین و همچنین51/41، 31/19، 48/55 و 44/35درصد هلیوترین بودند. هیچکدام از این عصاره های گیاهان یوروپین را در آزمایش نشان ندادند. عصاره گیاه Urtica dioica تنها عصاره ای بود که هر سه ترکیب را در خود داشت (87/14 درصد سوپینین،17/30 درصد هلیوترین و 37/5 درصد یوروپین).

میزان اندکی از گیاهان مورد آزمایش حاوی آلکالوییدهای پیرولیزیدینی بودند. بنابرین خطر جدی در مصرف گیاهان عطاری ها  از نظر این ترکیبات وجود ندارد. اما برای ارزیابی های بیش تر به جامعه آماری بیش تری  از گیاهان عطاری ها نیاز است.