عوامل موثر بر شکل گیری و گسترش تسنن دوازده امامی و تاثیر متقابل آن با تشیع در قرن نهم هجری

پژوهش حاضر، عوامل موثر بر شکل گیری تسنن دوازده‌امامی در قرن نهم هجری و تاثیرات متقابل آن را در برابر تشیع بررسی می‌کند. تلاش نگارندگان بر آن است تا به این پرسش جواب داده شود که چه عواملی در شکل گیری اولیه و توسعه تسنن دوازده‌امامی در این قرن موثر بوده و تسنن دوازده‌امامی و تشیع، چه تاثیرات متقابلی بر یک‌دیگر داشته‌اند. یافته های این پژوهش که به صورت توصیفی - تحلیلی صورت گرفته، حاکی از این است که برچیده شدن خلافت عباسی به عنوان قدرتمندترین نهاد دینی اهل تسنن، سبب شد تا سایر گروه های مذهبی به ویژه شیعیان، مجال فعالیت در فضای خاص سیاسی آن دوران را یافته، به تدریج بر تعداد پیروانشان افزوده شود. در کنار این امر، فراگیر شدن نهضت های صوفی در ایران با توجه به تسامح مذهبی تیموریان، نوعی خاص از تفکر جدید را به وجود آورد که سعی داشت تا ضمن پای‌بندی به اصول مذهب تسنن، توجه ویژه ای به امامان شیعه‰ داشته باشد و روند متعادلی در هم‌زیستی تسنن و تشیع در ایران به وجود آورد که با عنوان تسنن دوازده‌امامی شناخته می‌شود. در این بین تصوف به عنوان حلقه واسط، جریانی شد که حاصل آن گذر مذهبی ایران از تسنن محض به تشیع در حد فاصل سده‌های هفتم تا نهم هجری بود.