بررسی توزیع مکانی و دسترسی به پارک های شهر خرم آباد با استفاده از روش تحلیل شبکه و بافرینگ

امروزه عدالت اجتماعی بیش از هر موضوعی در مدیریت شهری اهمیت دارد. از دیدگاه عدالت اجتماعی یکی از اهداف مهم برنامه ریزی شهری، دسترسی و بهره مندی عادلانه همه شهروندان به کاربری ها و خدمات عمومی است. پارک های شهری به عنوان بخش مهمی از فضای سبز توانایی ارایه خدمات متنوع محیط زیستی، اجتماعی و تفریحی به شهروندان را دارند. مکان یابی پارک ها به عنوان بخشی از فضای سبز باید به گونه ای باشد که در سطح شهر توزیع عادلانه ای را فراهم کنند. توزیع مناسب باعث می شود که تمامی شهروندان به راحتی به آنها دسترسی داشته باشند و از خدمات ارایه شده توسط آنها بهره مند شوند. این تحقیق با هدف بررسی توزیع مکانی پارک های شهری خرم آباد صورت گرفته است.

برای انجام تحقیق ابتدا نقشه مناطق سه گانه شهر خرم آباد و همچنین نقشه پارک های موجود تهیه شد. این نقشه با استفاده از تصاویر گوگل ارث اعتبارسنجی و به روز رسانی شد. سرانه پارک های شهر بر اساس نسبت مساحت آنها به جمعیت هر کدام از مناطق سه گانه شهری محاسبه شد. برای بررسی توزیع مکانی از دو روش تحلیل شبکه و تحلیل بافرینگ در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. جهت مقایسه مناطق مختلف محدوده مورد مطالعه از لحاظ میزان سرویس دهی پارک ها از دو شاخص نسبت محدوده سرویس دهی و نسبت جمعیت تحت پوشش خدمات پارک استفاده شد.

نتایج تحقیق نشان داد که مناطق یک، دو و سه شهر خرم آباد به ترتیب دارای سرانه معادل 76/1، 37/1و 76/2 متر مربع می-باشند. در تحلیل ساده بافرینگ مساحت سرویس دهی پارک های شهری 87/1693 هکتار یا حدود 47 درصد و مجموع سرویس دهی در تحلیل شبکه 06/845 هکتار یا حدود 23 درصد مساحت شهر به دست آمد. میزان منطقه تحت پوشش در روش تحلیل شبکه به عنوان منطقه تحت سرویس دهی واقعی پارک ها، حدودا نیمی از سرویس دهی محاسبه شده در روش بافرینگ است. اختلاف بین قابلیت سرویس دهی واقعی و انتزاعی در دو روش تحلیل شبکه و بافرینگ، نشان دهنده توزیع نامناسب پارک های شهری و لزوم توجه به این امر در طراحی های جدید است.

نتایج مطالعه نشان داد که پارک های شهری در شهر خرم آباد علاوه بر وسعت پایین نسبت به جمعبت، به طور نامناسب در رابطه با جمعیت و تراکم توسعه، توزیع شده اند. وضعیت موجود بیانگر عدم عدالت اجتماعی از نظر توزیع پارک های شهری به عنوان یک فاکتورمحیط زیستی است که لازم است در برنامه های مدیریت شهری، علاوه بر تلاش برای افزایش سرانه، توزیع عادلانه آن در سطح شهر نیز مورد توجه قرار گیرد