اثربخشی کمیته حسابرسی و اجتناب مالیاتی شرکت ها: مطالعه نقش تعدیلی استراتژی های رهبری هزینه و تمایز

کمیته های حسابرسی نقش بسزایی در برنامه ریزی مالیاتی شرکت ها و مدیریت ریسک مالیاتی ایفا می نمایند. از سوی دیگر کمیته های حسابرسی اثربخش با درک مناسب از استراتژی تجاری شرکت بر مسایل گوناگون موجود در شرکت نظیر ارزیابی برنامه ریزی مالیاتی نظارت می کنند. لذا بر پایه این استدلال، پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین اثربخشی کمیته حسابرسی با میزان اجتناب مالیاتی شرکت ها و مطالعه اثر تعدیل کنندگی استراتژی تجاری با توجه به دو معیار آن یعنی رهبری هزینه و تمایز، بر این رابطه می پردازد. بدین منظور، برای سنجش اجتناب مالیاتی شرکت از سه معیار تفاوت دفتری مالیات، نرخ موثر مالیاتی و نرخ موثر مالیاتی جریان نقد عملیاتی و همچنین از دو معیار استراتژی رهبری هزینه و استراتژی تمایز برای اندازه گیری استراتژی تجاری استفاده گردید. فرضیه تحقیق نیز با استفاده از نمونه ای متشکل از 470 سال - شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1392 تا 1396 و با استفاده از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری مورد بررسی قرارگرفت. پس از اطمینان از برازش قابل قبول مدل های اندازه گیری و ساختاری پژوهش، یافته ها حاکی از آن است که اثربخشی کمیته حسابرسی موجب کاهش اجتناب مالیاتی شرکت می گردد. علاوه بر این، نتایج نشان می دهد که استراتژی تجاری رابطه منفی بین اثربخشی کمیته حسابرسی و اجتناب مالیاتی شرکت ها را تعدیل می کند. بطوری که استراتژی رهبری هزینه (تدافعی)، بر رابطه بین اثربخشی کمیته حسابرسی و اجتناب مالیاتی اثرگذار بوده و رابطه منفی بین آن ها را تشدید می کند. همچنین استراتژی تمایز (تهاجمی)، بر رابطه بین اثربخشی کمیته حسابرسی و اجتناب مالیاتی اثرگذار بوده و رابطه منفی بین آن ها را تضعیف می کند.