تجارت مجوزهای تخلیه آلودگی؛ راهکاری موثر در مدیریت کیفی حوضه های آبریز

تجربه پنج دهه اعمال قوانین و برنامه های متعدد کنترل آلودگی بیانگر این واقعیت است که دست یابی به استانداردهای کیفی آب، صرفا از طریق کنترل منابع نقطه ای امکان پذیر نخواهد بود. طراحی برنامه های انتشار با هدف مدیریت منابع غیرنقطه ای در کنار منابع نقطه ای، می تواند به عنوان راهکاری برای رویارویی با این شرایط مطرح گردد. در این رابطه شناسایی عوامل بروز عدم قطعیت های موجود در تخمین میزان انتشار آلودگی منابع غیرنقطه ای اهمیت فراوانی دارد. رویکرد بازار تجارت مجوزهای تخلیه آلودگی میان منابع نقطه ای و غیر نقطه ای، و پیاده سازی آن در قالب یک ساختار بازار مناسب، می تواند به عنوان یک ابزار مدیریتی کارا در لحاظ عدم قطعیت های ذاتی منابع غیر نقطه ای، و نیز پوشش کاستی های قوانین در این بخش، مطرح شود. اختلاف قابل توجه در هزینه های حاشیه ای کنترل آلودگی منابع غیر نقطه ای با منابع نقطه ای، موجبات افزایش جذابیت این بازارها را فراهم می آورد. توجه به نوع مبادله و تعیین بهینه نسبت تجارت نیز عوامل افزایش تمایل به مشارکت در چنین بازارهایی هستند. از طرفی ساختارهای بازار تجارت کیفیت آب، نقش اساسی در شکل گیری مبادلات میان منابع نقطه ای و غیر نقطه ای دارند. ساختارهای ممکن برای پیاده سازی بازار تجارت کیفیت آب عبارت اند از: بازار بورس، مذاکرات دوجانبه و اتاق تهاتر. بررسی ویژگی های کلیدی این ساختارها از جنبه های بهره وری بازار و قابلیت اطمینان کارآمدی زیست محیطی حاکی از عدم کارایی لازم ساختار بازار بورس در پیاده سازی بازار میان منابع نقطه ای و غیر نقطه ای است. از سوی دیگر هزینه های تراکنشی و هزینه سرمایه گذاری اولیه به عنوان ویژگی های اصلی بهره وری ساختارهای بازار مذاکرات دوجانبه و اتاق تهاتر هستند.