بررسی معانی خطاب در ساقی نامه های نظامی

ساقی‌نامه شعری است که در آن، شاعر با خطاب به ساقی و استفاده از اصطلاحات میخانه‌ای، ضمن بیان احساسات شاعرانه، نگرش خویش به جهان هستی و خصوصا انسان را مطرح می‌کند. نظامی گنجوی نخستین شاعری است که ساقی‌نامه‌ای مستقل را درون متن منظومه لیلی و مجنون و در قالب مثنوی و بحر متقارب سروده است. او در ساقی‌نامه‌های خود، نگرش خویش را به جهان هستی و خصوصا موضوع غنیمت شمردن فرصت، با کمک خطاب به ساقی، طرح تقاضا و بث‌الشکوی نزد وی مطرح کرده است. در این پژوهش که با روش کتابخانه‌ای و به ‌شیوه تحلیلی توصیفی انجام می‌شود، تلاش شده است تا ویژگی‌های کمی و کیفی خطاب، تقاضا و بث‌الشکوی در ساقی‌نامه‌های نظامی بررسی شود. موضوع بث‌الشکوی در ساقی‌نامه‌های نظامی سه محور اصلی دارد. در این اشعار، او گاهی از ساقی، گاهی از خویش و گاهی از روزگار و اهل زمانه شکایت می‌کند. نظامی همچنین، بخوبی بر کارکرد انواع مختلف خطاب و تقاضا و اغراض آنها تسلط داشته و از آنها برای تاثیر گذاشتن بر مخاطب شعر خود بهره گرفته است.