بررسی شاخص های کیفیت خاک در کشتزارهای گندم آبی در منطقه نظرآباد در غرب استان البرز

آگاهی از کیفیت فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در کشاورزی برای مدیریت بهینه کشتزارها و دستیابی به بیشترین بهره وری اقتصادی ضروری است. در این مطالعه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک سطحی (30-0 سانتی متر) در 95 کشتزار و عملکرد محصول گندم  آبی در 32 کشتزار در اراضی زراعی شهرستان نظرآباد استان البرز تعیین شد. تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) برای انتخاب داده های موثر بر کیفیت خاک مورد استفاده قرار گرفت و شاخص کیفیت تجمعی وزنی (IQIw) و ساده (IQIa) و نیز شاخص کیفیت نمورو (NQI) با استفاده از کل ویژگی های خاک و حداقل ویژگی های انتخاب شده تعیین شدند. نتایج نشان داد که بین مقادیر شاخص های کیفیت خاک (بین IQIw ، IQIa و NQI) که بر مبنای حداقل ویژگی ها و یا کل ویژگی های خاک به دست آمده اند، همبستگی معنی دار (01/0>p) است. همچنین بین عملکرد گندم آبی و شاخص های IQIw (61/0=r)، IQIa (58/0=r) و NQI (58/0=r) که با استفاده از کل ویژگی های خاک تعیین شده بود، همبستگی معنی دار (01/0>p) است و این همبستگی در روش استفاده از حداقل ویژگی ها به ترتیب 68/0، 67/0 و 62/0 است. با توجه به نتایج، شاخص های NQI، IQIw و IQIa به دست آمده بر مبنای حداقل ویژگی های خاک، حدود 82 درصد کشتزارهای منطقه نظرآباد از کیفیت خاک خیلی خوب و خوب برخوردارند و حدود 11 درصد کیفیت متوسط و حدود 7 درصد کیفیت پایین و خیلی پایین دارد. با استفاده از نتایج این پژوهش، ضمن آگاهی از وضعیت کیفیت خاک منطقه، برای برنامه ریزی مدیریت پایدار اراضی کشاورزی منطقه می توان بهره گرفت.