تجزیه و تحلیل شاخص های انرژی و اثرات زیست محیطی تولید گرمک دیم با رویکرد ارزیابی چرخه زندگی (مطالعه موردی: ایلام)

هدف از این مطالعه، ارزیابی نظام تولید گرمک دیم از نظر شاخص های انرژی و آلاینده های زیست محیطی با رویکرد ارزیابی چرخه زندگی بود. داده های مورد نیاز برای این مطالعه از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه ی حضوری با 64 تولیدکننده ی محصول گرمک دیم در شهرستان ایوان غرب واقع در استان ایلام به دست آمد. نتایج نشان داد کل انرژی ورودی و خروجی در تولید گرمک دیم به ترتیب برابر با 59/39021 و 43/39190 مگاژول بر هکتار بوده و سوخت دیزل، ماشین های کشاورزی و کود نیتروژن به ترتیب با سهم 51، 24 و 14 درصد، پرمصرف ترین نهاده های انرژی بودند. سهم انرژی مستقیم، غیرمستقیم، تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر به ترتیب برابر با 57%، 43%، 7% و 93% درصد بود. شاخص کارایی انرژی و افزوده خالص انرژی در این مطالعه به ترتیب مقدار 004/1 و 84/ 168 مگاژول بر هکتار به دست آمد. همچنین نتایج حاصل از اثرات زیست محیطی که در گروه های اثر (تخلیه مواد غیر آلی، اسیدی شدن، اختناق دریاچه ای، پتانسیل گرمایش جهانی، نقصان لایه ی ازن، مسمومیت انسان ها، مسمومیت آب های سطحی، مسمومیت آب های آزاد، مسمومیت خاک و اکسیداسیون فتوشیمیایی) نشان داد که سوخت دیزل، کود نیتروژن و ماشین های کشاورزی بیشترین تاثیر را از بین نهاده های ورودی داشته اند. از بین گروه های اثر، مسمومیت آب های آزاد بیشترین بار زیست محیطی را در تولید محصول مورد مطالعه دارد. نتایج شاخص بوم شناخت (EcoX) گرمک دیم تولید شده برابر با 23/0 EcoX به ازای یک تن گرمک تولیدی محاسبه گردید. مدیریت صحیح استفاده از ماشین های کشاورزی، تجهیز مزارع با ماشین های مناسب و جدید و عدم استفاده از تراکتور و ادوات فرسوده می تواند انرژی مصرفی و آلاینده های زیست محیطی ناشی از تولید را به حداقل برساند. استفاده ی کمتر از کودهای شیمیایی (به خصوص نیتروژن) و جایگزینی آن با کودهای اکولوژیک نیز می تواند در این امر تاثیرگذار باشد.