اصلاح و به روز رسانی تخمینگر هزینه معادن زیرزمینی بر اساس شرایط اقتصادی جهان و ایران (اعتبارسنجی: معدن سرب و روی عمارت شاهین)

با توجه به سیاست های زیست محیطی جهان، معادن زیرزمینی اهمیت زیادی در عرصه معدنکاری یافته اند زیرا معادن زیرزمینی آسیب کمتری نسبت به روش های سطحی در محیط زیست ایجاد می کنند. محاسبه و تخمین حدود سود و سرمایه در مرحله امکان سنجی و پیش امکان سنجی یکی از مهم ترین و اصلی ترین محاسبات در زمان شروع پروژه است. قطعا پروژه با سود بالاتر، موجب تمایل به مشارکت سرمایه گزاران خواهد شد. در بررسی فنی و اقتصادی یک پروژه، محاسبه سود و زیان از طریق تخمین هزینه قابل محاسبه است. یکی از روش های مورد توجه مهندسان  برای تخمین مخارج پروژه، تخمینگرهای هزینه است. مدل های مذکور بر مبنای اطلاعات کسب شده از پروژه های مشابه در بازه های زمانی طولانی و تشکیل یک پایگاه داده هزینه وسیع و تحلیل آماری این داده ها به منظور توسعه معادلات تخمین هزینه بدست می آیند. از جمله این مدل های تخمین هزینه معدن کاری می توان به تخمینگر هزینه سوبولسکی اشاره نمود. این تخمینگر هزینه در دومین ویرایش کتاب SME به چاپ رسیده است. این مدل مختص معادن زیرزمینی است که در سال 1988 تدوین و توسعه داده شده است. اصولا تخمینگرهای هزینه باید با دقتی در حدود بیست و پنج درصد هزینه ها را در مرحله پیش امکان سنجی محاسبه کنند. بخش‎ های گوناگون این مدل همچون هزینه تهویه، نگهداری، ساخت و اجرا، آبکشی و زهکشی، بارگیری و حمل، هزینه های روزانه کارگاه ها، هزینه سرمایه ای تجهیزات، هزینه تامین نیروی انسانی بر اساس داده های ورودی میزان تولید، هزینه هر بخش را تخمین می زند. در این پژوهش با استفاده از ضرایب تعدیل محاسبه شده بر مبنای آحاد بهای خدمات مهندسی در ایران، معادلات سوبولسکی برای تخمین هزینه در معادن زیرزمینی، برای سال 2019 به روز و برای شرایط خاص ایران بومی سازی گردیده است. برای محقق شدن این امر ابتدا با یک مطالعه جامع، شاکله های هزینه هر معادله بر اساس طبقه بندی آحاد هزینه فعالیت های مهندسی شناخته شده در ایران مشخص گردید. سپس ضرایب تعدیل مورد نیاز بر اساس تغییرات شاخص هزینه در هر یک از شاکله ها و در نظر داشتن ضرایب وزنی مربوطه برای هر معادله محاسبه شد.  برای حصول اطمینان از صحت این معادلات، نتایج آنها با داده های هزینه پروژه ای در دست اجرا مطابقت داده شد که در تمامی موارد خطای هزینه محاسبه شده کمتر از بیست درصد بود. با استفاده از این معادلات می توان با تقریب بالا هزینه های یک معدن زیرزمینی را در ایران (دلار و ریال) و جهان (دلار 2019) محاسبه نمود. معادلات مذکور ابتدا با توجه به میزان تولید پیش بینی شده، تجهیزات موردنیاز را تخمین زده و سپس با استفاده از معادلات هزینه را نیز محاسبه می نمایند. تمامی ضرایب اصلاحی برای معادلات با استفاده از داده ها و اطلاعات سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان آمار ایران و بانک مرکزی محاسبه گردیده است.