تعیین قابلیت خردایش ناشی از انفجار بر اساس نسبت سرعت موج طولی و بعد فرکتال بلوک های انفجاری

انفجار یکی از مهم ترین عملیات در معادن و فعالیت های عمرانی است و قابلیت انفجار نیز از مهم ترین پارامترهای توده سنگ محسوب می شود. نتایج انفجار را می توان به پدیده های مطلوب و نامطلوب تقسیم بندی نمود. خردایش سنگ یکی از نتایج مطلوب انفجار است که بر فرآیندهای بعدی (بارگیری و حمل) و صنایع پایین دست تاثیرگذار است. در زمینه تعیین شاخص خردایش ناشی از انفجار تحقیقات گسترده ای صورت گرفته است. عوامل موثر بر انفجار را می توان به دو دسته عوامل قابل کنترل و غیر قابل کنترل تقسیم بندی نمود. شکل و ابعاد بلوک های برجا در جبهه کارهای انفجاری از جمله عوامل غیر قابل کنترل است که در پژوهش های انجام شده، مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقاله از داده های انفجاری و ویژگی های توده سنگ معادن چغارت، چادرملو و سه چاهون استفاده شده است. بعد فرکتال جهت کمی سازی اندازه ذرات به روش شمارش جعبه مورد استفاده قرار گرفته است. جهت بررسی ارتباط بین شاخص خردایش (D80) به عنوان پارامتر وابسته و پارامترهای مستقل خرج ویژه، مقاومت فشاری تک محوری، نسبت سرعت موج طولی و نسبت شکل بلوک ها، از مدل های رگرسیون خطی، رگرسیون غیرخطی و شبکه عصبی استفاده شده است. نتایج حاصل از رگرسیون خطی نشان دهنده آن است که شاخص خردایش با نسبت شکل بلوک‎ها دارای ارتباط معنادار است. ضریب تعیین بین شاخص خردایش و پارامترهای مستقل در رگرسیون خطی، غیرخطی و شبکه عصبی به ترتیب برابر 52/0، 70/0 و 96/0 به دست آمده است؛ همچنین ضریب VAF مدل های رگرسیون خطی، غیرخطی و شبکه عصبی به ترتیب برابر 18/3، 33/70 و 28/95 است که نشان دهنده توانایی شبکه عصبی جهت پیش بینی خردایش ناشی از انفجار است.