نظریه تحلیل فهرستی احادیث؛ چیستی و ابهامات

نظریه «تحلیل فهرستی احادیث» که در سال های اخیر پیرامون اعتبارسنجی روایات مطرح شده، توجه بسیاری از پژوهشگران علوم اسلامی را به خود جلب کرده است. با وجود آثاری که توسط مبدع نظریه و شاگردان ایشان به رشته تحریر در آمده، متاسفانه تاکنون تقریری روشن از نظریه صورت نگرفته و هیچ کدام از آثار در تبیین آن به صورت جامع و مانع موفق نبوده اند. نگارندگان در این مقاله درصددند به شیوه توصیفی-تحلیلی با گردآوری، دسته بندی و تحلیل دیدگاه های طرفداران نظریه، تقریری جامع از آن ارایه داده، در نهایت بدون اثبات یا رد آن، برخی ابهامات موجود در نظریه را بیان نمایند. نظریه تحلیل فهرستی با تکیه بر سه مبنای عدم حجیت خبر، شیوه انتقال میراث حدیثی شیعه به صورت مکتوب و شیوه کتاب محور قدما در اعتبارسنجی، روش صحیح اعتبارسنجی روایات را نه به شیوه مرسوم رجالی، بلکه بازگشت به روش قدما و بررسی کتاب، محور روایات می داند. این نظریه دارای ابهاماتی اساسی است که باید توسط طرفداران آن پاسخ داده شود.