بررسی تغییرپذیری مکانی شاخص های کیفیت خاک در کشتزارهای منطقه نظرآباد در غرب استان البرز

آگاهی از توزیع مکانی کیفیت خاک از مهم ترین موضوعات در شناسایی، برنامه ریزی، مدیریت و بهره برداری بهینه از منابع خاک در هر منطقه است. در این مطالعه ویژگی های خاک سطحی (30-0 سانتی متر) در 95 مزرعه در منطقه نظرآباد استان البرز اندازه گیری و با استفاده از روش تجزیه به مولفه های اصلی (PCA)T داده های موثر بر کیفیت خاک انتخاب شدند و شاخص کیفیت تجمعی وزنی (SQIw) و ساده (SQIa) و شاخص کیفیت نمورو (NQI) با استفاده از کل ویژگی ها و حداقل ویژگی ها تعیین شدند. تغییرات مکانی شاخص های کیفی خاک با استفاده از فن زمین آمار تحلیل و توزیع مکانی آن ها با استفاده از روش کریجینگ معمولی تعیین شد. بر اساس نتایج، شاخص SQIWحاصل از حداقل ویژگی ها دقت بیشتری بر اساس آماره های R2 برابر با 92/0، میانگین خطای مطلق (MAE) برابر با 09/0 و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده (NRMSE) 01/0 داشت. بهترین مدل زمین آماری برازش یافته بر داده های شاخص SQIWو SQIa حاصل از حداقل داده ها مدل نمایی (95/0=2R) بود و برای شاخص NQI حاصل از حداقل داده ها مدل نیم تغییرنمای کروی بهترین برازش (90/0=2R) را داشت. همچنین دامنه تاثیر شاخص های SQIa، SQIW و NQI به ترتیب 8، 10 و 5/11 کیلومتر بود. کیفیت خاک کشتزارها به شدت وابسته به توزیع اندازه ذرات اولیه به ویژه شن و رس با ضریب وابستگی 90/0 و 85/0 بود. این ویژگی در منطقه از شرق به غرب روند کاهشی داشت. این پژوهش نشان داد که روش زمین آمار برای بررسی تغییرات مکانی شاخص های کیفیت خاک کاربرد دارد و نقشه های توزیع مکانی این شاخص ها می تواند برای طراحی راهبردهای پایدار مدیریت خاک در کشتزارها به کار گرفته شود.