تعیین مدول تغییرشکل پذیری با استفاده از مطالعات زمین شناسی مهندسی و آزمایشهای برجا (مطالعه موردی)

تعیین مدول تغییرشکل پذیری مصالح با آزمایش های برجا و آزمایشگاهی امکان پذیر است. مشکلات مربوط به تهیه نمونه، به خصوص در مصالح درشت دانه، کاربرد آزمایش های آزمایشگاهی در تعیین ویژگی های مهندسی مصالح را محدود نموده است. بررسی های زمین شناسی مهندسی ضمن کمک به انتخاب آزمایش برجای مناسب، باعث مدیریت هزینه و افزایش اعتبار نتایج آزمایش ها می گردد. به منظور افزایش ارتفاع سد تنظیمی گتوند نیاز به تعیین مدول تغییرشکل پذیری خاک زیر پی سد می باشد، بدین منظور روشی چند مرحله ای پیشنهاد و انجام شد. در مرحله اول با تلفیق مطالعات زمین شناسی، محدوده مورد مطالعه و اطلاعات به دست آمده از حفر چند گمانه اکتشافی، از روی تاج سد، مشخصات زمین شناسی مهندسی لایه های زیرسطحی زیر پی سد تعیین شد. مصالح زیرسطحی شن همراه با مقادیری ماسه، سیلت و رس است. در این مرحله برای تعیین مدول تغییرشکل پذیری، آزمایش پرسیومتری، دانهول و کراس هول در داخل گمانه ها انجام شد. به دلیل بافت درشت دانه، ناهمگنی و ریزشی بودن مصالح، نتایج مناسبی از آزمایش پرسیومتری به دست نیامد. در مرحله دوم با بررسی های میدانی در مصالح حاشیه رودخانه، تلاش شد لایه های نظیر قرار گرفته در زیر سد در ساحل رودخانه شناسایی و آزمایش بارگذاری صفحه با صفحه دایره ای به قطر 60 سانتیمتر انجام و مدول تغییرشکل پذیری مصالح در کرنش های بالا تعیین شد. با توجه به بافت درشت دانه مصالح به منظور در نظر گرفتن اثر ابعاد صفحه بارگذاری و اندازه دانه ها، در مرحله سوم آزمایش بارگذاری صفحه با صفحه دایره ای به قطر 120 سانتیمتر انجام و مشخص گردید که با تغییر قطر صفحه بارگذاری از 60 به 120 سانتیمتر، میانگین مدول اندازه گیری شده از 2868 به 1075 کیلوگرم بر سانتیمترمربع کاهش می یابد. در این مقاله، ضمن بیان اهمیت مطالعات زمین شناسی مهندسی در انتخاب آزمایش های برجای مناسب، نتایج به دست آمده از آزمایش های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.