اثر تخریب جنگل و تغییر پوشش گیاهی رویشگاه بر شاخص های اکولوژیکی لایه آلی و معدنی خاک

تخریب رویشگاه های جنگلی و تغییر پوشش گیاهی اراضی از جمله عوامل موثر بر تغییرپذیری شاخص های اکولوژیکی لایه های آلی و معدنی خاک بشمار می روند. بدین منظور، در پژوهش پیش رو چهار نوع پوشش گیاهی شامل جنگل طبیعی کمتر دست خورده ممرز- انجیلی، جنگل کاری 40 ساله آمیخته نویل-کاج سیاه، عرصه جنگلی تخریب یافته ممرز- انجیلی، مرتع قرق با پوشش گیاهی یونجه تاجی در منطقه گرگ پس، جنوب غربی شهرستان چالوس، انتخاب شد. پس از بازدید و شناسایی دقیق رویشگاه ها، در هر یک از این عرصه ها، تعداد 8 نمونه لایه آلی و معدنی خاک در فصل تابستان برداشت و نمونه های جمع آوری شده جهت تجزیه فیزیکی و شیمیایی به آزمایشگاه انتقال داده شدند. مطابق نتایج، در لایه آلی خاک، بیشترین نسبت کربن به نیتروژن به عرصه مرتع اختصاص داشت. بالاترین مقادیر درصد کربن و ضخامت لایه آلی نیز به ترتیب در پوشش های اراضی مرتعی و جنگل مخروبه مشاهده شد. در لایه معدنی خاک، بیش ترین مقادیر مشخصه های درصد شن، رطوبت، کربن و نسبت کربن به نیتروژن خاک به پوشش مرتعی تعلق داشت، در حالی که بیش ترین درصد رس، pH، هدایت الکتریکی، درصد نیتروژن،در پوشش جنگلی مشاهده شد. بیش ترین تعداد و زیتوده کرم های خاکی، جمعیت نماتد، معدنی شدن نیتروژن، مقادیر آمونیوم و نیترات، تنفس پایه، تنفس برانگیخته، نیتروژن زی توده میکروبی و ضریب متابولیکی در پوشش جنگلی مشاهده شد. به طور کلی، نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مشخصه های اکولوژیکی لایه آلی و معدنی خاک تحت رویشگاه جنگلی از وضعیت بهتری برخوردار بوده، در حالی که تخریب جنگل و تغییر پوشش اراضی باعث کاهش شاخص های حاصل خیزی و زیستی خاک شده است.