تغییر اقلیم در ایران از دیدگاه تغییرات آب قابل بارش، نم ویژه و باد برداری

تغییرات زمستانه اقلیمی ایران و بخش هایی از کشورهای همسایه با بررسی تغییرات مکانی- زمانی پراسنج های آب قابل بارش و نم ویژه و باد برداری ارزیابی شد. در این راستا، اندازه ماهانه ژانویه تا مارس این پراسنج ها برای دوره 2017-1960 در پیکسل هایo5/2 * o5/2 از داده های نسخه دوم بازتحلیل سازمان ملی جوی و اقیانوسی آمریکا فراهم گردید. چند ویژگی آماری (مانند میانگین فصلی) این داده ها نخست برای در دو بازه زمانی 29 ساله (1960 تا 1988 و 1989 تا 2017) و سپس برای پنج دوره ده ساله پیاپی و یک دوره هشت ساله (2017-2010) با هم مقایسه شد. کمترین اندازه آب قابل بارش و بیشترین اندازه نم ویژه در پهنه کوهستانی شمال باختری، باختر و مرکز کشور دیده شد. در سنجش با بازه1960 تا 1988، بازه زمانی 1989 تا 2017 با کاهش معنی داری در اندازه آب قابل بارش، نم ویژه، بادهای باختر وزان و جنوب وزان به ویژه در گستره جنوب باختری ایران روبرو بود. در بازه زمانی 1960 تا 1969، بیشترین اندازه های مثبت بی هنجاری در اندازه این پراسنج ها برای بخش های بزرگی از ایران بویژه گستره های باختری و جنوب باختری دیده شد. کمترین اندازه این پراسنج‏ها نیز وابسته به دوره 2009-2000 بود. به جز دوره 1999-1990، اندازه های آب قابل بارش و نم ویژه به گونه‎ای پیوسته برای دهه های پس از 1970 کاهش یافته است. افزایش (کاهش) سرعت بادهای باختر وزان و جنوب وزان، با بیشتر (کم) شدن آب قابل بارش و نم ویژه در بخش های بزرگی از ایران همراه بوده است. در سنجش با دهه 1960، در دیگر دهه ها و بویژه دو دهه 2000 و 2017 از سرعت این بادها کاسته شده و در برابر بادهای خشک خاور وزان و شمال وزان چیره می شود.