ارزیابی مناطق مستعد کشت گندم آبی از نظر هزینه های اقتصادی و کاهش مصرف آب در شهرستان-های استان آذربایجان غربی

به منظور بررسی مناطق مستعد کشت گندم آبی استان آذربایجان غربی با در نظر گرفتن مسایل اقتصادی، عملکرد و مقدار آب مصرفی و قابل صرفه جویی در سامانه های مختلف آبیاری سنتی و مدرن، آزمایشی در سال 1396 در قالب طرح آشیانه ای انجام شد. از 17 شهرستان استان و در هر شهرستان بسته به اقلیم، از سه روستا و در هر روستا به صورت تصادفی، از سه زارع، پرسشنامه تکمیل و نمونه برداری الزم انجام شد. صفات اندازه گیری شده از هر مزرعه شامل هزینه تولید، درآمد محصول، سود خالص، آب مصرفی به روش آبیاری سنتی و مدرن، آب صرفه جویی شده با آبیاری مدرن، عملکرد محصول و کارآیی مصرف آب به روش آبیاری سنتی و مدرن بود. نتایج نشان داد که شهرستان نقده در بین شهرستانهای استان، بالاترین مقدار سود خالص 56/64 میلیون ریال در هکتار و عملکرد محصول 67/4986 کیلوگرم در هکتار را داشت و شهرستان چایپاره، بیشترین کارآیی مصرف آب به روش مدرن 2/2 کیلوگرم بر متر مکعب و از طرفی کمترین مقدار آب مصرفی به روش سنتی و مدرن در استفاده از ارقام مقاوم به خشکی گندم را نشان داد. همچنین افزایش 106 تا 152 درصدی شاخص کارآیی مصرف آب، به ترتیب در شهرستانهای ماکو و نقده در آبیاری مدرن نسبت به آبیاری سنتی مشاهده شد. به نظر میرسد با توجه به کم بودن منابع آب موجود در منطقه، به جای افزایش سطح زیرکشت که سبب افزایش مصرف آب میشود، بهتر است از میزان آن کاست و بخش بیشتری از منابع آب موجود را به محیط زیست و به- خصوص دریاچه ارومیه اختصاص داد و از طرفی، استفاده از آبیاری مدرن و کشت گندم های مقاوم به کمآبی در زمینه افزایش کارآیی مصرف آب کارگشا باشد؛ همچنین شهرستانهای نقده و چایپاره، به عنوان مناطق مستعد برای کشت گندم آبی در این استان بودند.