تعیین نرخ بهینه مالیات در ایران با تاکید بر مالیات بر ارزش افزوده

مالیات یکی از باثبات ترین درآمدهای دولت است و می تواند به عنوان ابزاری در جهت اجرای عدالت اجتماعی، مقابله با تورم و تشویق سرمایه گذاری استفاده شود. یک نظام مالیاتی دارای شرایطی است که مهم ترین آنها عدالت و کارایی است و در یک نظام اقتصادی گسترده، انواع مالیات ها اثرات جانبی متفاوتی خواهند داشت. بنابراین، لازم است مالیاتها (از نظر پایه و نرخ) به گونه ای طراحی و اجرا شوند که کم ترین اثرات اختلالی را در سیستم اقتصادی داشته باشند. همچنین امروزه مالیات، مهمترین منبع درآمدی دولت برای تامین هزینه های خود در جهان به شمار می رود. این منبع در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته، بیشترین درآمدهای دولت ها را تشکیل می دهد. اهمیت و نقش مالیات در دستیابی به رشد مستمر و پایداری اقتصادی، اشتغال، کاهش تورم، ثبات سطح عمومی قیمت ها و همچنین به عنوان مهمترین منبع درآمدی دولت در حال حاضر پس از نفت برای همه آگاهان و مسیولان اقتصادی و سیاسی کشور آشکار و مهم می باشد. در سال های اخیر سهم قابل توجهی از درآمدهای مالیاتی در بودجه عمومی دولت، ناشی از وصول مالیات بر درآمد و ارزش افزوده بوده است. بنابراین، دولت نگاه ویژه ای به این نوع مالیات داشته و پیگیر دایمی نمودن قانون مالیات بر ارزش افزوده است هدف از مقاله حاضر تعیین نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده در ایران است. روش تحقیق در این پژوهش بصورت تحلیلی با استفاده از یک مدل کلان اقتصادی است. مدل تحقیق، مبتنی بر الگوی رشد نیوکلاسیک برای تعیین نرخ بهینه مالیات است. مدل تحقیق در چارچوب مدل های تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE[1]) پس از بسط الگو و دستیابی به رابطه تعیین کننده نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده، با استفاده از پارامترهای اقتصاد ایران، مدل یاد شده کالیبره و میزان نرخ بهینه مالیات در سناریوهای مختلف محاسبه و تحلیل تجربی انجام شد.نتایج حاصل نشان می دهد که اجرای مالیات بر ارزش افزوده با نرخ های مختلف و طی دو سناریو موجب افزایش سطح عمومی قیمتها، کاهش تولید ناخالص داخلی، افزایش درآمد دولت، کاهش قیمت عوامل تولید، کاهش درآمد و مخارج خانوارها، افزایش پس انداز کل، افزایش سرمایه گذاری کل، افزایش جذب کل، و افزایش نرخ ارز می شود.