ارزیابی ژنوتیپ های گندم دیم (.Triticum aestivum L) برای تحمل به خشکی

تنش خشکی یکی از مهم ترین تنش های محیطی است که تولید گندم را به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان محدود کرده است. به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی در گندم و تعیین بهترین شاخص های تحمل/حساسیت به خشکی، مطالعه ای در دو سال متوالی (94-1392) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب اجرا شد. مواد ژنتیکی شامل 12 ژنوتیپ گندم دیم بود که در دو آزمایش مزرعه ای جداگانه بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار و در دو شرایط جداگانه آبیاری تکمیلی و دیم کامل بررسی شدند. در بین ژنوتیپ های گندم مورد مطالعه، تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه ای از نظر عملکرد دانه و صفات آگرو- فیزیولوژیکی در پاسخ به تنش خشکی در خلال سال ها و رژیم های رطوبتی متفاوت وجود داشت. جهت بررسی تحمل به خشکی ژنوتیپ ها از شاخص های مختلف تحمل به خشکی استفاده شد. تجزیه خوشه ای بر اساس شاخص های تحمل به خشکی، ژنوتیپ ها را به دو گروه اصلی تقسیم نمود که ژنوتیپ های متعلق به خوشه 1 می توانند به عنوان ژنوتیپ های متحمل به شرایط خشکی معرفی شوند. براساس MSI (شاخص اسکور دهی چندگانه)، ژنوتیپ های 10 (Seafallah/3/Sbn//Trm / K253) و ساعین بیشترین میزان عملکرد دانه و تحمل به خشکی را نشان دادند. همبستگی معنی دار MSI با عملکرد دانه در شرایط خشکی، نشان دهنده برتری MSI به عنوان یک ابزار مفید جهت گزینش کارآمد ژنوتیپ های متحمل به خشکی بود. در این مطالعه رابطه ای بین RWC و RWL با MP، GMP، STI و MSI به دست نیامد.