تحلیل عرصه ها و زمینه های تقابل غیرسیاسی ماتریدیه و سلفیه در افغانستان معاصر

مکتب کلامی ماتریدیه در افغانستان از دیرباز مرجع اعتقادی حنفیان این کشور به حساب می آمده، اما در چند دهه اخیر با شکل گیری و رشد جریان سلفیه در این کشور، بقای حنفیت اصیل ماتریدی، پیشینه دار و اهل تصوف با مشکلات زیادی مواجه شده است. از آن جایی که در پژوهش های پیرامون رویارویی سلفیه و ماتریدیه در افغانستان به مسایل کلامی و اعتقادی و فرهنگی مورد اختلاف میان این دو جریان کمتر توجه گردیده، در این نوشتار با جستاری بر مبانی و منابع مرتبط با این دو جریان، چیستی وضعیت ماتریدیه و سلفیه و عرصه ها و زمینه های تقابل آن ها در افغانستان معاصر در مسایل غیرسیاسی با روش تحلیلی توصیفی بررسی شده است. می توان گفت سلفیان در تلاش هستند با از بین بردن زیرساخت های فکری حنفیان ماتریدی افغانستان، الاهیات و بنیان های فکری سلفی را جایگزین سازند؛ ماتریدیان نیز با درک پیشینه و الاهیات و فعالیت های تکفیری جریان سلفیت در افغانستان به رویارویی با آن برخاسته اند. تبیین خوانش و تفسیر متفاوت این دو جریان از مسایل کلامی و اعتقادی و بازشناسی نگاه متفاوت ایشان به مسایل فرهنگی و اجتماعی که در پیش زمینه های گوناگونی مانند ناسازگاری مبانی معرفتی، خشونت گرایی و گرایش ماتریدیان به تصوف هویداست، بیانگر جنبه های غیرسیاسی تقابل این دو گروه در افغانستان معاصر است.