معرفی و بررسی رساله عرایس الجواهر و نفائس الاطایب از دیدگاه طب سنتی

 رساله عرایس‌الجواهر و نفایس‌الاطایب از رساله‌های ارزشمند قرن هفتم هجری قمری می‌باشد که شهرت تامی در بین رساله‌های علوم و فنون زمان خویش یافته است. این رساله با پرداختن به سه موضوع احجار، اطایب و کاشیگری حاوی موضوعات متنوع و متفاوتی می‌باشد که آن را مفترق از رساله‌های طبی ساخته است. با توجه به ابعاد طبی رساله که تاکنون مورد نظر قرار نگرفته، این پژوهش بر آن است تا به معرفی، تحلیل، استنتاج و تقسیم‌بندی کلیات طبی از این رساله بپردازد.

مواد و روش‌ها:

 این مطالعه با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی به مقایسه رساله عرایس با مهم‌ترین رساله‌های احجار و عطرنامه‌های پیش از آن پرداخته، سپس به تحلیل و تجزیه هر بخش و استنتاج یافته‌ها پرداخته است.

یافته‌ها:

 در هر دو قسم رساله؛ احجار (سنگ‌ها) و اطایب (عطرها) پس از معرفی و ذکر خصوصیات به بیان خواص طبی بر اساس فلسفه طبیعیات و منطق که بنیان طب سنتی می‌باشد پرداخته شده است. نیز باورهای عامیانه طبی از بخش‌های قابل توجه در این رساله می‌باشد.

نتیجه‌گیری: 

با توجه به مباحث رساله می‌توان سه رویکرد طبی؛ درمانگری بر اساس طب سنتی، باورهای عامیانه طبی و خواص جادودرمانی احجار، فلزات و اطایب را بر اساس ارایه شواهدی از نسخه عرایس‌الجواهر دریافت. تناسب رویکردهای مزبور با نحوه به‌کارگیری احجار از نتایج دیگر این تحقیق می‌باشد.