استیگمای کووید - 19: چالش اساسی در اقتصاد سلامت

اقتصاد درمان، شاخه ای از علم اقتصاد است و سهم زیادی در وضعیت اقتصادی کشورها دارد. مراقبت های بهداشتی-درمانی به عنوان اصلی ترین عنصر هزینه ها، سرمایه گذاری ها و اشتغال زایی در تمامی اقتصادهای پیشرفته جهان شناخته می شود. بنابراین عملکردها و رویکردهای اقتصادی نظام سلامت، به شدت اقتصاد یک کشور را تحت تاثیر قرار می دهد در نتیجه خدمات درمانی مرکز مهم توجه و مدیریت مالی اقتصاد است. اطلاعات مرتبط با هزینه ها یکی از متغیرهای اصلی بهبود کارآیی در تمامی سیستم های ارایه مراقبت های سلامتی است. در حال حاضر در کشور ایران، شیوع بیماری کووید-19 نیز تاثیر منفی بر این روند اقتصاد درمان گذاشته و بیمارستان ها را در زمینه تامین هزینه هایشان با مشکلاتی مواجه کرده است. عواملی مانند اختصاص برخی بیمارستان ها به عنوان مرکز پذیرش کننده بیماران کووید-19، عدم دریافت وجه از بیماران بستری،‌ طول مدت درمان، لزوم پیگیری های پس از ترخیص بیماران و احداث نقاهتگاه ها باعث افزایش هزینه های مراکز درمانی شده است. از طرف دیگر کنسل نمودن اعمال جراحی الکتیو، تامین وسایل حفاظت فردی،‌ فراهم ساختن امکانات و تسهیلات رفاهی برای کادر درمانی و لزوم توجه به جنبه های مختلف بهداشت عمومی جامعه و آموزش همگانی،‌ باعث کاهش میزان درآمد آنها شده است. این اختلال در روند تولید و مصرف منابع مالی در مراکز درمانی می تواند نظام سلامت را با مشکلاتی مواجه کند. تاثیرات این همه گیری تنها به دوران شیوع آن محدود نشده و یکی از موضوعاتی است که می تواند تا مدت ها بر روند اقتصاد سلامت باقی مانده و اثرات سوء داشته باشد. یکی از این موارد، دیدگاه منفی افراد جامعه نسبت به بیمارستان های مرجع کووید-19 است که سبب می شود تا مدت ها بعد از همه گیری، سطح درآمد بیمارستان ها پایین باشد زیرا آنها انتظار خدمات مراقبتی در یک محیط امن را دارند. علاوه بر بیماران، کادر درمانی نیز بایستی در محیطی کاملا ایمن به مراقبت بپردازند و تمرکز لازم و کافی را در درمان بیماران داشته باشند. یکی از حیاتی ترین مواردی که می تواند در افزایش ایمنی، نقش مهم و فعالی ایفا نماید،‌ در دسترس بودن امکانات و منابع موردنیاز برای مراقبت است. امروزه هزینه ها سیر صعودی دارند بنابراین اگر بیمارستان ها برای افزایش درآمد اختصاصی خود و کاهش هزینه های جاری کاری نکنند مطمینا با چالش جدی مواجه خواهند شد. یکی از این چالش ها افت کیفیت مراقبت است. استیگما یا انگ به عنوان مفهومی متشکل از عواقب مربوط به ناآگاهی و پیش داوری و تبعیض نسبت به یک موضوع معرفی شده است. برچسب مسری و خطرناک بودن این بیماری می تواند باعث تخریب وجهه ایمن بودن بیمارستان های مرجع گردد. بنابراین بسیار محتمل است با توجه به گمانه زنی ها درباره ی مدت ماندگاری طولانی این بیماری در سطح جامعه،‌ حتی پس از فروکش کردن بیماری نیز مراجعه به این مراکز درمانی نسبت به قبل کاهش داشته و این مشکل به چالشی اساسی در نظام اقتصاد سلامت تبدیل گردد. لذا ضروری به نظر می رسد با تشکیل کارگروه های تخصصی در حوزه های روانشناسی،‌ جامعه شناسی و اقتصاد سلامت هر چه سریعتر برای کنترل استیگمای ناشی از بیماری اقدام کرده تا از آسیب های مهلک بر بدنه سلامت کشور پیشگیری نمایند. مداخلات آموزشی همراه با راه اندازی کمپین های اجتماعی به منظور افزایش آگاهی و بهبود نگرش جامعه و درنتیجه از بین بردن استیگمای کووید-19پیشنهاد می گردد.