پاسخ رشدی و فیزیولوژیک گیاه دارویی استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) به همزیستی قارچ های اندوفیت و محلول پاشی پلی آمین اسپرمیدین در شرایط شور

به منظور بررسی اثر همزیستی قارچ‏های اندوفیت و محلول ‏پاشی پلی آمین اسپرمیدین بر شاخص های رشدی و فیزیولوژیک گیاه دارویی استویا در شرایط تنش شوری، آزمایش گلخانه‏ ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل تنش شوری (صفر، 6 و 12 دسی زیمنس بر متر)، تیمار همزیستی قارچی [عدم تلقیح (شاهد)، تلقیح Piriformospora indica (Pi)، تلقیح Trichoderma virens (Trich) و تلقیح هم زمان دو قارچ (Pi+Trich)] و محلول پاشی اسپرمیدین (صفر، 0.75 و 1.5 میلی مولار) بود. نشاهای استویا پس از تلقیح با تیمارهای قارچی تا اواخر مرحله رویشی با آب معمولی و سپس به مدت دو هفته با تیمارهای آب شور که حاوی مخلوط آب دریای خزر و آب مقطر بود، آبیاری شدند. محلول پاشی اسپرمیدین یک هفته قبل از اعمال تنش شوری انجام شد. نتایج نشان داد در شرایط شور، همزیستی قارچی به ویژه Pi+Trich وزن خشک ساقه (64-40 درصد) و برگ (50-44 درصد)، محتوای نسبی آب برگ (30-5 درصد) و پرولین (64-40 درصد) را افزایش و نشت الکترولیت را (20-11 درصد) کاهش داد. محلول پاشی 0.75 میلی مولار اسپرمیدین نیز وزن خشک برگ و ارتفاع بوته را افزایش داد. از طرفی، همزیستی قارچی به ویژه Pi+Trich و محلول پاشی اسپرمیدین 0.75 میلی مولار منجر به افزایش محتوای نسبی آب برگ گردید. همچنین، محلول پاشی اسپرمیدین در هر دو غلظت 0.75 و 1.5 میلی‏مولار باعث افزایش و بکارگیری قارچ های اندوفیت به خصوص Pi+Trich منجر به کاهش محتوای قند به میزان 17 درصد شد. در سطوح شوری و تیمارهای قارچی، محلول پاشی اسپرمیدین به ویژه در غلظت 0.75 میلی مولار افزایش قطر ساقه (35-10 درصد) و سطح برگ (46-35 درصد) را به دنبال داشت. در مجموع، کاربرد قارچ های اندوفیت و محلول پاشی اسپرمیدین موجب بهبود تحمل گیاه به تنش شوری گردید.