تاثیرپذیری رژیم سیلاب از تغییرات بارش و کاربری زمین در آبخیز چشمه کیله

ارزیابی تاثیر تغییرات بارش و کاربری زمین بر سیلاب از مسایل اساسی در مدیریت آبخیز است. حال آنکه تاثیر هم‏زمان آنها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیرپذیری سیلاب از رژیم بارش و کاربری‏های زمین در آبخیز چشمه ‏کیله تنکابن صورت پذیرفته است. برای انجام پژوهش حاضر از داده ‏های پنج ایستگاه هواشناسی موجود در منطقه و آب‏سنجی هرات‏ بر استفاده شد. ابتدا نقشه‏ های کاربری اراضی سال‏های 1984، 2001 و 2017 با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی در سامانه Earth Engine تهیه شد. سپس، برای بررسی تاثیرپذیری سیلاب نسبت به رژیم بارش از مولفه ‏های بارش و دبی استفاده شد. به‏منظور برآورد کمی شاخص‏های سیلابی کمینه و بیشینه و منحنی تداوم جریان از نرم‏افزار IHA 7.1 و رویکرد EFC استفاده شد. بررسی تاثیر متغیرهای رژیم بارش بر سیلاب نشان داد روند معناداری در داده ‏های بارش در دوره آماری وجود ندارد. از طرفی، سطح کاربری جنگل در سال 2017 نسبت به سال 1984 حدود 25/21 درصد کاهش یافته، ولی کاربری‏های مرتع، کشاورزی و مناطق مسکونی به‏ترتیب 16/24، 00/315 و 47/225 درصد افزایش یافته است. درصد اختلاف شاخص‏های بیشینه 1، 3، 7، 30 و 90 روزه، میزان دبی و بیشینه سیلاب سالانه در سال 2017 نسبت به سال 1984 به ‏ترتیب 17/193، 02/156، 87/124، 22/77، 93/57، 22/197 و 66/207 درصد افزایش داشته که نشان‏دهنده تاثیرپذیری شاخص‏های جریان سیلابی از تغییرات کاربری‏ها است. از نتایج پژوهش حاضر می‏توان نتیجه گرفت که تغییرات کاربری زمین آثار زیان‏باری بر حفاظت منابع خاک و آب و به طبع، بر تعادل اکولوژیک و هیدرولوژیک حوضه آبخیز دارد.