انتخاب حالات مناسب گرده افشانی از نظر صفات فنولوژیک و فیزیولوژیک در پنج رقم فالانوپسیس

در این تحقیق پنج رقم ارکیده فالانوپسیس (Andorra، Bucharest ،Dubrovnik ، Memphis ، Nottingham) برای بررسی برخی صفات در پنج حالت خودگرده افشانی و 20 حالت دگرگرده افشانی مورد استفاده قرار گرفت. آزمایش در گلخانه ای با دمای 27-20 درجه سانتی گراد، 80% رطوبت و 2500 لوکس نور در سال زراعی 98-1398 اجرا گردید و از یک سرنگ ابداعی برای تلقیح گل های ارکیده استفاده شد. بررسی ارقام از نظر شش صفت فنولوژیکی و مورفولوژیکی نشان داد که رقم Nottingham در حالت خود گرده افشانی بهتر از سایر ارقام و نیز برتر از کلیه تلاقی ها بود. تاثیر هر دو عامل مادری و پدری و اثر متقابل آن ها روی کلیه صفات، به غیر از مدت زمان ظهور اولین علایم تلقیح که در آن اختلاف بین والدهای مادری معنی دار نبود، معنی دار شد. به طور کلی رقم Nottingham به عنوان رقم برتر تقریبا در همه صفات و رقم Dubrovnik به عنوان رقم ضعیف تر در اکثر صفات هم به عنوان والد پدری و هم به عنوان والد مادری شناخته شدند. دگرگرده افشانی والدین در مقایسه با خودگرده افشانی در صفات مختلف نتایج متفاوتی داشت. برای مثال در مورد صفت مدت زمان ظهور اولین علایم متورم شدن کپسول، تلاقی های Memphis Nottingham × و Memphis × Nottingham سبب پر شدن دیرتر کپسول نسبت به والد Nottingham گردیدند. تلاقی Nottingham × Dubrovnik نیز سبب پر شدن سریعتر کپسول نسبت به والد Dubrovnik شد. نتایج بررسی وزن بذور در هر کپسول به عنوان یک صفت مهم نشان داد که در تلاقی Nottingham × Dubrovnik وزن بذور در هر کپسول نسبت به خود گرده افشانی Dubrovnik افزایش یافته است. همچنین دگرگرده افشانی برای افزایش وزن بذور در هر کپسول در تلاقی × Andorra Nottingham مناسب نبود. از نظر طول کپسول نیز برای مثال در تلاقی Bucharest Nottingham × کپسول های کوتاهتری نسبت به خودگرده افشانی این والدها به دست آمد. بنابراین، با توجه به اهمیت صفت مورد نظر در کارهای تولیدی، می توان از دگرگرده افشانی به عنوان روشی علاوه بر تولید گل با رنگ و شکل تقریبا متفاوت نسبت به والدین، برای بهبود آن صفت نسبت به حالت خودگرده افشانی یک والد یا هر دو والد استفاده کرد.