بررسی رویه سیاسی امام علی (ع) از منظر جامعه شناسی صلح

مقاله حاضر به دنبال بررسی این مساله است که رویه سیاسی علی (ع) در مواجهه با شرایط منازعه و مصالحه چگونه است؟ تحلیل این امر از منظر جامعه شناسی صلح و با استفاده از الگوهای نظری منازعه صورت می گیرد. لذا چارچوب نظری پژوهش در قالب دو دیدگاه کلی خشونت پرهیز و خشونت گرا قرار دارد. روش تحقیق مطالعه موردی با استفاده از روش اسنادی برای گردآوری داده ها و روش تطبیق الگو برای تحلیل داده ها است که در سه دوره زمانی حیات پیامبر، خلفای سه گانه و حکمرانی به کار گرفته می شوند. یافته های تحقیق نشان می دهد که علی (ع) در دوران حیات پیامبر در موقعیت تصمیم گیری برای صلح یا جنگ قرار ندارد. در دوران خلفای سه گانه، بر مبنای رویکرد وجدانی از روش های خشونت پرهیز اعتراض و عدم همکاری به سمت انصراف سیاسی می رود تا صلح حتی منفی برقرار باشد. در دوران حکمرانی، از خشونت پرهیزی قاعده مند برای رسیدن به صلح مثبت استفاده می کند و در صورت مواجهه با خشونت گرایی قاعده مند یا کنش ویران گر به خشونت گرایی راهبردی یا کنش بازدارنده متوسل می شود.