معرفی بسته درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر عوامل موثر در مشکلات روان شناختی کودکان سوگوار

میلیون ها کودک در سراسر جهان در اثر رخدادهای گوناگون سوگ را تجربه می کنند و استفاده از درمان متناسب با نیازها و مشکلات کودکان ضروری می باشد . هدف پژوهش حاضر معرفی بسته درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر عوامل موثر در مشکلات روان شناختی کودکان سوگوار بود.

پژوهش حاضر کیفی و به دو روش تحلیل محتوا در مورد مصاحبه ها و تحلیل تماتیک در مورد متون انجام شده است. جامعه پژوهش شامل مادران دارای کودک سوگوار، درمانگران حوزه کودک و کتب، مقالات منتشر شده در زمینه سوگ در کودکان بود. ده نفر از مادران دارای کودک سوگ، 5 نفر از متخصصان حوزه کودکان سوگ و همچنین کتب، پایان نامه ها و مقالات داخلی و خارجی منتشر شده و قابل دسترس از سال 1375 تا 1399 به صورت هدفمند به عنوان نمونه گزینش شدند. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته و مطالعه متون بوده است. برای تحلیل اطلاعات مصاحبه ها از روش کلایزی استفاده گردید.

براساس کدگذاری مصاحبه با متخصصان و مادران همچنین بررسی متون، چهار مضمون سازمان دهنده شامل عوامل مرتبط با کودک، خانواده، ماهیت مرگ و عوامل حمایتی به عنوان عوامل اصلی موثر در مشکلات رفتاری هیجانی کودکان سوگ شناسایی شدند. عوامل مرتبط با کودک در صدر عوامل شناسایی شده در شکل گیری مشکلات روانشناختی کودکان سوگ قرار داشتند بنابراین در بسته درمانی به این عوامل بیشتر توجه شد و مضامین پایه شامل بیان افکار و احساسات کودک درباره مرگ و والد متوفی؛ مقایسه کودک با همسالان و احساس متفاوت بودن از آنها؛ سطح درک کودک از مولفه های مرگ؛ راهبردهای مقابله ای کودک؛ کیفیت رابطه کودک با والد متوفی، والد بازمانده، همشیرها، همسالان و معلم انتخاب گردیدند. عدم آگاهی والد بازمانده از نیازها و مشکلات کودک پس از فقدان و  سبک های فرزندپروری والد بازمانده که قابلیت تغییر و اصلاح را داشتند، مولفه های بسته درمانی را تشکیل دادند.

علل بسیاری می توانند منجر به بروز و یا تشدید مشکلات روان شناختی در کودکان سوگوار گردند . دادن فرصت بیان هیجانات، آگاه کردن از مولفه های مرگ متناسب با سطح شناختی ، بهبود راهبردهای مقابله ای و کیفیت روابط کودکان با اطرافیان، همچنین اصلاح شیوه های فرزندپروری و آگاه کردن والد بازمانده از نیازهای کودکان پس از فقدان می تواند مانع از بروز مشکلات رفتاری هیجانی کودکان سوگ گردد.