ارزیابی ویژگی های حکمرانی سنتی آبخوان با استفاده از اصول حکمرانی موثر آب زیرزمینی

در مناطق خشک و نیمه خشک،شرایط کم آبی منجر به خلق سیستم های مدیریتی سنتی متناسب با ویژگی های محلی شده است. ایران یکی از قدیمی ترین مناطق جهان است که از دیرباز درهرنقطه از آن متناسب با شرایط اقلیمی،اجتماعی و فرهنگی آن منطقه سیستم بهره برداری از منابع آب منحصربه فردی حاکم بوده است. به تدریج در طول نیم قرن اخیر سیستم های مدیریتی مبتنی بر دانش بومی جای خود را به سیستم های نوین مدیریتی دادند که به دلیل عدم انطباق سیستم های نوین با شرایط اقلیمی و اجتماعی هر منطقه، شاهد بروز مشکلات عدیده ای در زمینه منابع آب و مدیریت منابع آب هستیم. با توجه به شرایط موجود این سوال مطرح می شود که کدام چارچوب حکمرانی منابع آب در راستای توسعه پایدار منابع آب زیرزمینی، متناسب با اقلیم های خشک و نیمه خشک می باشد؟ هدف از این تحقیق تلفیق قوانین حکمرانی سنتی و باستانی با اصول حکمرانی موثر برای توسعه چارچوب حکمرانی آب زیرزمینی در جهت رسیدن به توسعه پایدار می باشد. در حقیقت فرض بر این است که استفاده از فرهنگ و دانش بومی در زمینه مدیریت منابع آب و بازیابی نکات جدید با استفاده از تیوری های جدید حکمرانی می تواند قطعه گم شده مدیریت آب زیرزمینی باشد. در این مقاله به منظور استخراج دانش بومی حکمرانی پایدار آبخوان از مدیریت قنات، از روش بررسی مقایسه ای منابع علمی موجود و مشاهدات میدانی استفاده شده است. بدین منظور در ابتدا به معرفی حکمرانی موثر آب پرداخته و سپس عوامل مشترک آن را با حکمرانی سنتی مورد بررسی قرار داده تا بتوان به یک چارچوب حکمرانی منابع آب متناسب با اقلیم های خشک و نیمه خشک دست یافت. در انتها با تلفیق پیشنهادهای حکمرانی سنتی با اصول حکمرانی موثر، می توان شکاف های حکمرانی سنتی را پوشاند و به سیستم مدیریتی متناسب با شرایط اقلیمی و با در نظر گرفتن اصول نوین دست یافت. رویارویی موثرتر با چالش های موجود عصر حاضر و ارایه الگوهای مناسب توسعه، با در نظر گرفتن دانش بومی و تلفیق با اصول حکمرانی موثر محقق خواهد شد.