نقش آب و آبرسانی در معماری عمارت های سلطنتی عصر صفویه

در این مقاله تلاش می کنیم که عناصر و اجزای مشترکی که مابین جامعه دوره صفویه و اصول و فنون معماری آن دوره وجود دارد را مورد بازنگری قرار دهیم، در این معنا طهارت و پاکیزگی نیز در کنار مفاهیم و وجوه پنهان و پیدای معماری آب معرفی می شود، گو اینکه برای حل مشکلات بحرانی شده حوزه آب ویژگی های منحصربه فرد فرهنگ و اعتقادات ما ایرانیان در آن زمان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. بنابراین در این نوشتار بر آنیم که با تاکید بر نمادها و نگاره های کهن که نهان گاه آنانبه قول یونگ ناخودآگاه جمعی می باشد، نمادها و باورهای اعتقادی را در متن فرهنگ جامعه ایرانی برجسته نماییم که صور گوناگون پدیدار گشته آن به ویژه در آیین های پاکیزگی و طهارت به صورت های تمثیلی و استعاری در قالب هنر یا باورهای اعتقادی متجلی می گردد. این صورت ها، که ریشه در باورهای کهن اساطیری دارند (همچون آیین میترا)، یک فریضه مذهبی بوده و در ساختارهای هنر اسلامی نیز تقدس و تطهیر از پنجره این صور با جلوه آب وارد عرصه هنر گشته و در جویبار باورها و نشانه ها و نمادهای معماری مکتب اصفهان به یاری دانش های زمان خود، بارور می گردد و بی توجهی به آن موجبات زوال و انحطاط دوره صفویه را فراهم ساخته و به نظر می رسد تاثیرات آن در دوره های پس ازآن نیز همچنان باقی ست