واکاوی شاخص های حکمرانی خوب در دانش بومی قنات قصبه گناباد

درهم تنیدگی های موجود در سیستم های طبیعی انسانی، منجر به توجه به رویکرد حکمرانی آب شده است. حکمرانی خوب، نظریه ای است که بر مبنای رویکرد حکمرانی شکل گرفته و برای دستیابی به آن، شاخص های متعددی توسط پژوهشگران مختلف و با توجه به شرایط حاکم بر منطقه و یا سیستم های آبی موردنظر ارایه شده است. قنات یکی از مهم ترین ابتکارات ایرانیان در مواجهه با مسئله کمیابی آب است. قنات قصبه گناباد نیز از قدیمی ترین قنات های احداث شده در ایران محسوب می شود که دانش بومی به کار گرفته شده در آن منجر به دوام چند هزارساله این سازه عظیم شده است. آنچه که در دانش بومی مسایل آبی بصورت عمده به آن توجه شده است ابعاد فنی و سازه ای بوده است درحالی که دانش بومی حکمرانی و مدیریت آب در ایران، از غنای بسیاری برخوردار است که متاسفانه بسیار کمتر به آن توجه شده است. با توجه به ضرورت بررسی دانش بومی از یک سو و لزوم بررسی اصول حکمرانی خوب از سوی دیگر، پژوهش حاضر درصدد است تا ضمن پیوند دانش بومی حکمرانی آب در ایران با رویکرد نوین حکمرانی آب، به تبیین و واکاوی شاخص های حکمرانی خوب در حکمرانی مبتنی بر دانش بومی قنات قصبه گناباد بپردازد. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از منابع کتابخانه ای و روش تحلیل تطبیقی استفاده شده است. نتایج مطالعات، بیانگر وجود هفت مورد از شاخص های حکمرانی خوب شامل مشارکت، سازگاری، شفافیت، مسئولیت پذیری، اجماع محوری، حاکمیت قانون و کارآمدی و اثربخشی در دانش بومی حکمرانی این قنات است. لازم به ذکر است که واکاوی انواع همکاری ها در ساختار مشارکت محور حکمرانی و مدیریت آب قنات قصبه گناباد خود نیازمند پژوهشی مجزا است.