ارزیابی آب کاربردی و بهره وری آب در تاکستان های کشور

انگور از مهم ترین محصولات باغی است که به لحاظ سطح زیرکشت و ارزش اقتصادی و تغذیه ای بالا مورد توجه است. ایران با تولید سالانه 8/2 میلیون تن انگور در زمره کشورهای برتر در تولید این محصول در جهان است. با این همه، اطلاعات دقیقی در خصوص حجم و بهره وری آب این محصول در کشور وجود ندارد. ازاین رو، این پژوهش با هدف اندازه گیری میدانی آب کاربردی و ارزیابی بهره وری آب تاکستان های کشور در سامانه های مختلف آبیاری اجرا شد. در فصل زراعی 98-1397، حجم آب کاربردی توسط باغداران در 164 باغ از تاکستان های استان های قزوین، فارس، خراسان رضوی، زنجان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، همدان، مرکزی، خراسان شمالی و سمنان اندازه گیری شد؛ در این باغ ها رقم های مختلف انگور با روش های مختلف آبیاری (سطحی و قطره ای) و شوری های متفاوت آب آبیاری و خاک با روش های متفاوت (داربستی و خزنده) کاشته شده اند.  مقادیر اندازه گیری شده با مقادیر برآورد شده به روش پن من-مانتیث با استفاده از داده های هواشناسی 10 سال اخیر و همچنین با مقادیر سند ملی آب مقایسه شدند. نتایج مطالعات نشان داد که اختلاف میانگین حجم آب کاربردیو بهره وری آب در استان‏های منتخب در سطح احتمال یک درصد معنی دار است. میانگین وزنی حجم آب کاربردی 6669 مترمکعب بر هکتار و بهره وری آب 63/2 کیلوگرم انگوربه ازای هر مترمکعب آب به دست آمد. متوسط نیاز خالص آبیاری در مناطق مورد مطالعه به روش پنمن-مانتیث و سند ملی آب به ترتیب 6645 و 6456 مترمکعب بر هکتار است. دامنه تغییرات راندمان کاربرد در تاکستان های مورد مطالعه از 68 تا 100 درصد و متوسط آن 89 درصد محاسبه شد. نتایج بررسی ها حاکی از اعمال کم آبیاری در اغلب تاکستان های مورد مطالعه به علت دسترسی نداشتن به آب کافی است. در این مقاله راهکارهایی برای بهبود بهره وری آب در تولید انگور نیز ارایه شده است.