کوچ و انتقال اجباری (مطالعه تطبیقی در آموزه های قرآنی و اسناد بین المللی)

باقی‌ماندن در منطقه محل سکونت و زندگی، حق طبیعی هر فرد است که نتیجه منطقی آن، منع کوچ و انتقال اجباری افراد و گروه‌هاست. اسناد بین‌المللی، انتقال و کوچ اجباری افراد را جرم بین‌المللی دانسته است و آن را در عناوین «جنایت علیه بشریت» و «جرم جنگی» جای داده است. مقاله حاضر می‌کوشد در پرتو آموزه‌های قرآنی و با روش تطبیقی، ابعاد پدیده کوچ و انتقال اجباری را در دو نظام حقوقی بین‌الملل و حقوق اسلام بررسی و تحلیل کند. در برخی آیات قرآن کریم، عنوان «اخراج از دیار» آمده است که نزدیک‌ترین مفهوم به پدیده کوچ و انتقال اجباری می‌باشد. به روایت قرآن، ادیان الهی همواره از پیروان خود پیمان گرفته‌اند که با یکدیگر ستیز نکنند و یکدیگر را از محل سکونت خود بیرون نرانند. سنت نبوی نیز به وسیله منشور مدینه، همین روش را تایید کرده است. اصول کرامت انسانی، وحدت بشری و عدم تبعیض، مبانی مشترک نظام‌های بزرگ حقوقی در حمایت از حق بر باقی‌ماندن در منطقه سکونت است. از منظر قرآن و آموزه‌های اسلامی، «وفای به پیمان و عهد»، «حمایت و پشتیبانی» و «مقابله»، رهیافت‌هایی در برابر پدیده کوچ و انتقال اجباری‌اند.