بررسی تطبیقی عناصر داستان در داستان های کودک برگزیده «احمد اکبرپور» و «مهند العاقوص»

«داستان» از جمله پرکاربردترین انواع ادبی در ادبیات کودک و نوجوان است. ادبیات داستانی فارغ از خاستگاهی مشخص، متعلق به همه اقوام، ملل و فرهنگ‌هاست. داستان کودک افزون بر ویژگی‌های خاص خود، همانند داستان‌های بزرگسال دارای عناصر داستانی است. توجه به عناصر داستان نه تنها مخاطب را با موضوع، شخصیت، زاویه ‌دید، لحن و به‌طور کلی پیکره داستان هم‌سوتر می‌سازد، بلکه نویسنده داستان کودک را نیز به خلق داستانی اصولی‌تر و متناسب با مخاطب کودک، رهنمون می‌سازد. این مقاله به بررسی تحلیلی و تطبیقی عناصر داستان درآثار برگزیده دو تن از داستان‌نویسان معاصر کودک در دو سرزمین ایران و عراق اختصاص دارد. عناصر داستان منتخب در این پژوهش عبارتند از «پیرنگ»، «شخصیت‌پردازی» و «زاویه ‌دید» که در دو داستان «شب‌به‌خیر فرمانده» از احمد اکبرپور و «سرالطیران» اثر مهند العاقوص (نویسنده عراقی) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این پژوهش که به روش تطبیقی‌-‌توصیفی و تحلیلی صورت گرفته، حاکی از وجود شباهت‌ها و تفاوت‌هایی میان عناصر داستان در آثار داستان‌نویسان ایرانی و عراقی است. در تمامی این داستان‌ها پیرنگ از نوع خطی است. شخصیت‌پردازی در داستان‌های کودک ایرانی و عراقی ترکیبی از شخصیت‌های اصلی، فرعی و سیاه‌لشکر است که به تناسب موضوع و محتوای هر داستان در گونه‌های مختلف شخصیت‌های قالبی، قراردادی، ساده و... طراحی شده است که البته حضور این شخصیت‌ها در هر داستان متفاوت است. علاوه بر این شخصیت‌ها از انواع انسان، حیوانات، اشیاء و... هستند که حضور شخصیت‌های انسانی در رتبه اول قرار دارد. همچنین زاویه دیدهای درونی (اول شخص) و بیرونی (سوم شخص) پرکاربردترین زاویه دید در آثار داستان‌نویسان ایرانی و عراقی است. نقش تصویرگری نیز در روایت هر داستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.